I wojna światowa - Front wschodni - opracowanie

Front wschodni podczas I wojny światowej różnił się znacznie od swego zachodniego odpowiednika, głownie poprzez sposób prowadzenia walk. Walki lat 1914-1917, mimo kilku wyjątków, nie miały typowo okopowego charakteru. Wynikało to w głównej mierze z ogromnego rozciągnięcia linii frontu oraz specyfiki terenów, na których toczyły się walki. W wyniku przejęcia władzy w Rosji przez bolszewików wojna na Wschodzie zakończyła się także rok wcześniej niż na zachodzie Europy.

Działania wojenne rozpoczęły się dnia 17 sierpnia 1914 roku atakiem rosyjskich wojsk dowodzonych przez gen. Pawła Rennenkampfa, w dwa dni później do walk włączyły się oddziały Aleksandra Samsonowa. Dzięki defensywnej postawie głównodowodzącego wojsk niemieckich Friedricha von Prittwitza, udało się żołnierzom carskiej Rosji zająć tereny Prus Wschodnich. Sukces jednak nie trwał długo, dowództwo niemieckie wymieniło niesprawdzonego generała na marszałka Paula von Hindenburga.

Odmieniło to sytuację na froncie. Nowi dowódcy błyskawicznie przygotowali i przeprowadzili kontrofensywę, której skutkiem była bitwa pod Tannebergiem. Zakończyła się ona całkowitą klęską wojsk rosyjskich, ale nie była jedyną z ich porażek. Kolejna bitwa w okolicach jezior mazurskich po raz kolejny ukazała przewagę dowództwa niemieckiego. Jednoczenie od południa ofensywę podjęły wojska austriackie, których głównym zadaniem było zdobycie Warszawy. Nie udało im się to jednak, ponieważ tereny te zostały obsadzone już wcześniej przez silne zgrupowania wojsk rosyjskich. Armia Mikołaja II zaczęła uderzać w kierunku południa, zajmując tereny ówczesnej Galicji. Odniosła zwycięstwo w okolicach Przełęczy Dukielskiej i zatrzymała się dopiero na linii Karpat.

Rok 1915 przyniósł odmianę sytuacji na froncie, głównie na korzyść Niemców. Odnieśli oni 5 maja zwycięstwo w okolicach Gorlic, co otworzyło wojskom niemiecko-austriackim drogę na Warszawę, którą zajęto w sierpniu. Wojska rosyjskie zaczęły ponosić coraz większe straty, morale upadało z każdą przegraną bitwą. Cofano się na całym froncie, próbując zorganizować rozproszone wojska. W niedługim czasie, ku przerażeniu cara Mikołaja II, wojska Państw Centralnych zajęły tereny dzisiejszej Litwy, Polski, części Ukrainy oraz część Białorusi. Oprócz tego armia niemiecka wkroczyła na tereny dzisiejszej Łotwy, sięgając Rygi. Sytuacja Imperium Rosyjskiego była fatalna, należało podjąć stanowcze kroki, aby uniknąć sromotnej klęski.

Wydarzenia z roku 1916, wielka ofensywa wojsk rosyjskich, przeszła do historii pod nazwą ofensywy Brusiłowa, od nazwiska generała armii rosyjskiej - Aleksieja Brusiłowa. Operacja, która rozpoczęła się 14 czerwca pozwoliła odzyskać części utraconych ziem, a także sprawiła, że Rumunia przyłączyła się do wojsk Ententy. Mimo to zwycięski pochód wojsk carskich, okupiony ogromnymi stratami, został powstrzymany przez kontrofensywę niemiecko-austriacką. Armia Mikołaja II zatrzymała się w okolicach galicyjskiej Bukowiny. Sytuacja stała się patowa. Żołnierze obu stron byli coraz bardziej zniechęceni do działań wojennych, nikt nie myślał o przelewaniu swej krwi. Wśród żołnierzy rosyjskich coraz częstej do głosu dochodziły koła rewolucyjne, wszystko to zwiastowało nadchodzące wydarzenia.

Zdemoralizowanie armii, upadek jej ducha dał znać o sobie w roku 1917. W wyniku rewolucji lutowej zaczęły szerzyć się dezercje, coraz niechętnej odnoszono się do rozkazów płynących z Petersburga. Rząd Tymczasowy, który przejął władzę po abdykacji cara, próbował jeszcze kontrofensywy, ale i ona zakończyła się sromotną klęską. 3 marca 1918 podpisano porozumienie z Niemcami. Po przejęciu władzy przez bolszewików ustalono zawieszenie broni dnia 11 listopada 1918 roku.

Zakończenie walk na froncie wschodnim pozwoliło Niemcom na podjęcie dalszych walk na zachodzie, nie pomogło im jednak w osiągnięciu zwycięstwa. Zamiast tego na terenach utraconych przez Rosję powstały nowe niepodległe kraje, jak Polska, Litwa, Finlandia i inne.