Jesień Ludów w Europie - NRD - Upadek muru berlińskiego

Reformy, jakie wprowadzone zostały w Rosji przez Gorbaczowa w latach 80-tych, wprawiła władze NRD w duże zakłopotanie. Mocno konserwatywne kierownictwo partii komunistycznej, w obawie przez utratą władzy decydowało się nawet na tak paradoksalne posunięcia jak cenzurowanie prasy radzieckiej. W gruncie rzeczy nie mogło to oczywiście powstrzymać fermentu, jaki zapanował w całym bloku państw komunistycznych.

Proces destrukcji systemu na dobre rozpoczął się na wiosnę roku 1989. Pierwszą oznaką zmian była fala ucieczek młodych Niemców, którzy niemalże oblegali ambasady RFN na Węgrzech, w Czechosłowacji i Polsce. Równocześnie zawiązywały się przeróżne ruchy opozycyjne domagające się poszanowania swobód obywatelskich. To one były inicjatorami demonstracji w Berlinie, Lipsku i Dreźnie, które były reakcją na brutalne rozbicie manifestacji w czasie obchodów 40-lecia NRD.

Nasilające się niepokoje oraz przyjazd Gorbaczowa wymogły na władzach NRD przeprowadzenie reform. 18 października 1989 roku z urzędu ustąpił znienawidzony Erich Honecker. Pomimo, iż jego następca, Egon Krenz, poczynił pewne kroki w kierunku liberalizacji (zezwolił na otwarcie granicy z RFN i Berlinem Zachodnim, obiecał przeprowadzenie wyborów) społeczeństwo wciąż wywierało na niego nacisk. Jako były zwierzchnik służby bezpieczeństwa liczyć się on musiał z nieufnym przyjęciem. Po 44 dniach ostatecznie zmuszony został do dymisji. Jeszcze za jego kadencji nastąpił upadek muru berlińskiego, który obalony został w efekcie spontanicznej reakcji tłumu 9 listopada 1989 roku.

W grudniu proces zjednoczeniowy jeszcze przyspieszył; w ramach „okrągłego stołu” uzgadniano szczegóły, na ulicach odbywały się manifestacje. Największe tłumy zebrały się w noc sylwestrową pod Bramą Brandenburską (zniesiono wizy, przez co wspólnie świętowało około pół miliona osób).

Pierwsze i jak się miało okazać jedyne wolne wybory w historii NRD odbyły się 18 marca 1990 roku. Wówczas nowe partie o profilu konserwatywnym zdobyły niemalże połowę proc. głosów. Komuniści, podobnie jak ci w Czechosłowacji zadowolić się mogli jedynie 16%. Nowo wybrany rząd od razu zarządził wprowadzenie unii walutowej z RFN, co było pierwszym krokiem ku zjednoczeniu.

Również od marca toczyły się rozmowy w sprawie Niemiec na arenie międzynarodowej. W Paryżu przedstawiciele NRD i RFN spotkali się z delegatami „wielkiej czwórki” (USA, ZSRR, Wielka Brytania, Francja).

Oficjalne zjednoczenie (w rzeczywistości przyłączenie NRD do RFN) nastąpiło 3 października 1990 roku. Wcześniej warunki przedyskutowano z Rosją – wojska ZSRR miały opuścić terytorium niemieckie, które w całości miało wchodzić w struktury NATO. Polsce zagwarantowano potwierdzenie granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.