Rewolucja przemysłowa i jej następstwa

Rewolucją przemysłową nazywamy XIX-wieczne przemiany na arenie gospodarczej, mające ogromny wpływ na codzienne życie.

Pierwsze oznaki ożywienia gospodarczego, wprowadzanie pierwszych zmian w charakterze i sposobie produkcji i wytwórczości, widać już w wieku XVIII. Wszystkie te zmiany wynikały z przechodzenia z produkcji ręcznej na produkcję maszynową. Niektóre wynalazki, szczególnie w dziedzinie włókiennictwa, hutnictwa i energetyki, pozwalały zastąpić człowieka (co najwyżej ów musiał napędzać taką maszynę za pomocą systemu korb czy dźwigni), co przy znacznej automatyzacji procesu pozwalało na zwiększenie efektywności produkcji i przejście na produkcję masową. Tak było np. z rezygnacją z ręcznego kucia żelaza na rzecz  walcowania go, co pozwoliło na zwiększyć skalę produkcji.

Nowych urządzenia zwiększały zatem wydajność, rekompensując wydatki związane z ich instalacją. Jednocześnie masowej produkcji towarzyszył spadek cen wyrobów, na które było stać coraz więcej ludzi. Sam rozwój przemysłu również wpływał pozytywnie na rozwój innych dziedzin życia, jak choćby komunikacji, szczególnie kolei i transportu morskiego, za czym szła rozbudowa nabrzeży, mostów i tuneli. Warto wspomnieć także, iż w XIX wieku wykorzystywano maszynę parową, a sam okres zwano wiekiem pary.

Tak daleko posunięte zmiany nie mogły pozostać bez wpływu na życie ludzi. Ważnym skutkiem rewolucji przemysłowej było przecież powstanie nowej – i ciągle zwiększającej się - grupy społecznej – robotników. Z czasem wzrosła wewnętrzna świadomość tej warstwy, która czując się pokrzywdzona warunkami swojej pracy i płacy, zaczęła walczyć o poprawę swojej sytuacji bytowej. Protesty i strajki groziły paraliżem fabryk. Z czasem żądania robotników przerodziły się w idee polityczne,z czym związana była walka o władzę. Tak właśnie powstały pierwsze partie socjalistyczne i komunistyczne.

Żądania robotników znacznie wpłynęły na późniejsze stosunki na linii pracownik - pracodawca. Ten ostatni zobowiązany był do przestrzegania pewnych zasad bezpieczeństwa i wypłacania godnych wynagrodzeń, które nie mogły spadać poniżej minimalnej, określonej przez rząd stawki. Przestrzegana musiała być również liczba godzin przepracowanych przez robotnika w ciągu tygodnia. Sami pracownicy zaczęli organizować się w różne towarzystwa, grupy, zresztą nierzadko o charakterze politycznym. To wkrótce wpłynęło na powstanie związków zawodowych, broniących praw pracowniczych.

Wraz z rewolucją zmieniło się również myślenie mas o pracy, co znalazło zresztą wyraz w ówczesnej literaturze, sztuce i filozofii.

Należy też wspomnieć o skutkach rozwoju przemysłu dla środowiska naturalnego. Industrializacja i urbanizacja, rozwój fabryk wpłynęły na degradację przyrody, a pośrednio także na zdrowie społeczeństwa i – wobec powstawania coraz większych skupisk ludności – na rozprzestrzenianie się chorób czy epidemii.