Powieść epistolarna - cechy, przykłady, definicja

Powieść epistolarna należy do rodzaju epickiego. Jest ona szczególnym typem powieści, nazwana tak ze względu na swoją formę.

Ten rodzaj powieści ukształtował się już w wieku XVIII. Specyfika tego gatunku polega na wykorzystaniu formy listu. Zazwyczaj owe listy pisane są prozą, jednak mogą się w nich pojawić również elementy liryczne. Jak wiadomo, list tworzony jest przez nadawcę, a kierowany do odbiorcy. Tak też jest w przypadku powieści epistolarnej. Dany bohater dzieli się np. ze swoim przyjacielem lub powiernikiem doświadczeniami, przemyśleniami i uczuciami właśnie poprzez listy. Pisząc wyraża własne emocje i refleksje.

Możemy wyróżnić dwa rodzaje powieści epistolarnej. Pierwszy, kiedy jeden bohater (nadawca) kieruje swoje listy do konkretnej postaci, czyli odbiorcy. Natomiast drugi rodzaj zakłada swoistą dowolność korespondencji, ponieważ wielu bohaterów może pisać do siebie listy. Niezwykle ważną cechą powieści epistolarnej jest także możliwość istnienia formy dziennika. Listy pełnią funkcję swoistego powiernika, to w nich bohater zapisuje swoje najskrytsze myśli i przeżycia. Dlatego bardzo często w tego typu powieściach pojawiają się elementy dziennika, zapisu przeżyć bohatera.

Najbardziej znaną powieścią epistolarną są „Cierpienia młodego Wertera” Johana Wolfganga Goethego. Tytułowy bohater pisze listy do swojego przyjaciela. Opisuje w nich ukochaną kobietę i swoją niespełnioną miłość. Powieść jest zapisem dramatycznych przeżyć postaci, dla której listy są jedynym sposobem na wyrażenie uczuć. Ten utwór jest przykładem powieści, w której występuje tylko jeden nadawca i jeden odbiorca. Innym dziełem zaliczanym do gatunku powieści epistolarnej jest „Julia, czyli Nowa Heloiza” Jeana Jacquesa Rousseau. To historia miłości dwojga kochanków, których uczucie nie jest akceptowane. Kobieta i mężczyzna piszą do siebie listy i wyznają swoje skrywane emocje.

Do innych, równie ważnych powieści epistolarnych należą także: „Drakula” Brama Stokera, „Biedni ludzie” Fiodora Dostojewskiego, „Niebezpieczne związki” de Laclos, czy też „Listy perskie” Monteskiusza.

Warto dodać, iż powieść epistolarna dzisiaj nie jest już popularna. Niewiele powstaje dzieł, których główną formą wypowiedzi są listy.