Tomasz Judym jako pozytywista i romantyk - Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni”

Tomasz Judym to główny bohater powieści Stefana Żeromskiego pt.: „ Ludzie bezdomni”. Jest to postać wewnętrznie skomplikowana i dlatego nie można jednoznacznie zakwalifikować Judyma jako bohatera wyłącznie romantycznego czy pozytywistycznego.

Z jednej strony Tomasz Judym wykazuje cechy charakterystyczne dla epoki romantyzmu. Staje sam przeciwko niesprawiedliwemu światu, pragnie walczyć w imieniu najuboższych. Przyjmuje więc postawę prometejską. Judym wierzy, że jest w stanie zmienić otaczającą go rzeczywistość, nie potrafi racjonalnie ocenić swoich szans na poprawę losu biedaków. Judym romantyk jest także bezkompromisowy i trudny w relacjach z innymi ludzi. Prezentując swój program zawarty w broszurze „ Kilka uwag na temat higieny” nie jest otwarty na dyskusję, lecz żąda natychmiastowego spełnienia wszystkich stawianych przez siebie postulatów. Nie potrafił zadowolić się małą , ale przynoszącą efekty działalnością , chciał od razu zmienić cały świat. Pod wpływem emocji odszedł z Cisów i nie dokończył tam swojej pracy. Porywczość Judyma to także cecha romantyczna. Romantycznie niespełniona jest także jego miłość do Joanny Podborskiej, którą zostawia i świadomie wybiera samotność. 

Z drugiej strony Tomasza Judyma uznać można typowego pozytywistę. Młody lekarz z ogromnym zapałem wciela w życie ideę pracy u podstaw i pracy organicznej. Pracuje wśród biedoty i robotników często nie biorąc za to pieniędzy, bezinteresownie dąży do poprawy ich warunków życiowych. Judym jest społecznikiem, zajmują go problemy różnych warstw ludności. Biografia bohatera „Ludzi bezdomnych” także nawiązuje do pozytywizmu. Pokazuje bowiem, że ciężką pracą można dużo osiągnąć i ,tak jak Judym, wybić się z najniższych klas społecznych i osiągnąć wyższą pozycję społeczną. Swoje ciężki doświadczenia młodości lekarz przekuwa w empatię dla robotników i biedaków. Idee głoszone przez Tomasza Judyma są dla niego najważniejsze. Aby móc w pełni poświęcić się pracy u podstaw bohater poświęca swoje szczęście osobiste i decyduje o rozstaniu z Joanną Podborską. Jest więc altruistą, wszystkie jego działania są w interesie najbiedniejszych, sam natomiast zapomina o swoim szczęściu. 

Sam Żeromski napisał w swych „Dziennikach”, że Tomasz Judym to „romantyk realizmu, chybiony pozytywista i dzisiejszy Hamlet”. Sądzę, że to stwierdzenie najlepiej oddaje złożoność charakteru głównego bohatera powieści.