Witold Gombrowicz „Ferdydurke” - problematyka utworu

Przeniesiony w szkolną przeszłość przez Profesora Pimkę Józio jest świadkiem lekcji języka polskiego, podczas której uczniowie mają przyswoić sobie nie tylko wiedzę, ale też gotowe opinie, między innymi to, że: „Słowacki wielkim poetą był!”. Absurd takiego nauczania jest przykładem zniewolenia przez formę, zasadniczego problemu powieści.

Gombrowicz ukazuje w krzywym zwierciadle trzy środowiska, pierwszym z nich jest właśnie szkoła. System edukacji służy „upupianiu” młodzieży. Szkoła, która powinna przygotowywać do dorosłego życia, rozwijać umiejętności krytycznego myślenia i uczyć samodzielności, podejmuje wysiłki zmierzające w dokładnie przeciwnym kierunku. Nastoletni chłopcy są nieustannie obserwowani przez troskliwe matki i pedagogów, którzy dbają o ich „niewinność”. Zdaniem dyrektora, szkoła powinna podawać uczniom gotowe myśli i poglądy i dać, by je przyswoili. Po to istnieją programy nauczania, by ściśle ich przestrzegać, a wszystko to ma sprawić, by uczniowie pozostali niedojrzali: „Bo nie ma nic gorszego od nauczycieli osobiście sympatycznych, zwłaszcza jeśli przypadkiem mają osobiste zdanie. Tylko prawdziwie niemiły pedagog zdoła wszczepić w uczniów tę miłą niedojrzałość, tę sympatyczną...