Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
unikalne i sprawdzone wypracowania

„Nowa Fala” - cechy generacji literackiej

Nazwa grupy literackiej „Nowa Fala” często jest stosowana wymiennie z pojęciem „Pokolenie ‘68”, dotyczy bowiem artystów, dla których doświadczeniem kluczowym dla ich życia i twórczości były wydarzenia Marca 1968 i Grudnia 1970. Obejmuje wobec tego młodych poetów, którzy zadebiutowali w drugiej połowie lat 60-tych, najczęściej utworami opublikowanymi na łamach założonego w 1967 roku krakowskiego pisma „Student”. W późniejszym czasie trybuną twórczości nowofalowej stały się także uznane tytuły prasy literackiej, jak „Współczesność” (która wydała wcześniej grupę literacką znaną pod nazwą Pokolenia „Współczesności”), „Życie Literackie”, czy „Miesięcznik Literacki”, gdzie pojawiały się wypowiedzi programowe współtwórców Nowej Fali.

Pierwszym ośrodkiem kształtowania się nowego prądu była krakowska grupa „Teraz” skupiająca takich poetów, jak Julian Kornhauser, Stanisław Stabro, czy Adam Zagajewski, zaś w późniejszym czasie dołączyli do nich również członkowie poznańskiej „Próby”, m.in. Stanisław Barańczak, Ryszard Krynicki, Jarosław Markiewicz, Leszek Szaruga, Jacek Bieriezin i wielu innych twórców z praktycznie wszystkich większych miast Polski. Wszyscy członkowie dwóch najważniejszych stowarzyszeń spotykali się na zjazdach organizowanych przez grupę krakowską w Cieszynie, gdzie dyskutowano nad programem i założeniami nowej poezji. Pierwszy z nich miał miejsce w 1971, a ostatni – nieformalny – w 1973.

Podstawą programu Nowej Fali był sprzeciw wobec założeń bezpośrednio poprzedzających je grup literackich, zwłaszcza Orientacji Poetyckiej Hybrydy i Pokolenia „Współczesności”, które zdecydowanie odcinały się od rzeczywistości lat 60-tych i 70-tych w Polsce, postulując twórczy i moralny eskapizm w sztukę oderwaną od realiów życia codziennego. Fundatorzy nowego prądu postulowali więc podjęcie wyzwania, jakim była rzeczywistość pogrążonego w gospodarczym i intelektualnym marazmie PRL-u i – zgodnie z założeniami programowej książki Kornhausera i Zagajewskiego – literackie zbadanie tej rzeczywistości.

„Wgryzieniu się” w codzienność miała służyć nowa forma estetyki, korzystająca przede wszystkim z żywego, jędrnego języka ulicy, jak również poetyki artykułów prasowych, urzędowych pism i ankiet. Wynikała ona ze zwrócenia uwagi na najważniejszy według młodych twórców aspekt zniewolenia – ograniczenia nadawane językowi przez propagandę PRL-u i jej brutalne manipulacje zależnościami pomiędzy brzmieniem a znaczeniem, a także nadawanie słowom nowych znaczeń, niemożliwych do przyjęcia dla wrażliwych intelektualnie odbiorców. Dlatego też elementem łączącym wszystkich poetów Nowej Fali były eksperymenty mające na celu zbadać i zdemaskować język totalitarnej propagandy, choć artyści różnili się między sobą sposobem podejścia do tego problemu. Niektórzy, jak Barańczak i Krynicki, zbliżyli się do rozwiązań poezji lingwistycznej, ale w odróżnieniu od jej twórców nie interesowali się tworzywem językowym jako takim, badając jego możliwości i ograniczenia, ale właśnie tą konkretną sferą PRL-owskiej „nowomowy” i sposobem, w jaki kształtuje ona rzeczywistość.

Poezja Nowej Fali przybierała także często charakter publicystyczny, zajmując się codziennością nie tylko w sferze językowej, ale również tematycznej. W wielu utworach można odnaleźć odniesienia do bardzo konkretnych, historycznych wydarzeń, które zostają opisane wręcz „po dziennikarsku” – z dbałością o realistyczne (nierzadko naturalistyczne) detale, a nawet zamieszczenie w wierszu konkretnej daty i adresu.

Za datę graniczną dla działania Nowej Fali uznaje się rok 1976, kiedy w Polsce zaczął funkcjonować na szeroką skalę obieg podziemny. Wielu poetów zaangażowało się wówczas w działalność opozycyjną i zaczęła propagować nową, bardziej odpowiadającą „drugoobiegowej” rzeczywistości poetykę, pewna część podjęła też decyzję o zaprzestaniu działalności twórczej wobec szykan cenzury i związanych z nimi represji. 

Podobne wypracowania do „Nowa Fala” - cechy generacji literackiej