Tadeusz Gajcy „Wczorajszemu” - interpretacja i analiza utworu

Tadeusz Gajcy to poeta należący do pokolenia Kolumbów, czyli poetów, których młodość przypadła na czasy II wojny światowej. Wydarzenia te znajdują odzwierciedlenie w jego twórczości. Nawet najwspanialszy obraz może zostać zakłócony przez krwawe majaki okupacji. Niewątpliwie takim wierszem jest utwór „Wczorajszemu” stanowiący monolog skierowany do kogoś, kto nie zaznał jeszcze okrucieństw konfliktu zbrojnego.

Początkowo utwór opiera się na kontraście. Po przeciwnych stronach znajdują się czas wojny oraz okres spokoju. „Ufałeś” – jak pisze Gajcy – w inspirujące piękno i wspaniałą harmonię, naprzeciw których staje brutalny, wręcz kakofoniczny hałas. Następnie wszystko to ulega pomieszaniu, a świat jawi się jako miejsce, w którym ścierają się ze sobą sprzeczne wartości i zasady. Tak wygląda Ziemia spowita wojenną pożogą.

Człowiek żyjący przed wojną zostaje charakteryzowany przez Gajcego. Kluczowymi słowami dla tego opisu będą określenia, takie jak: „ufałeś”, „nie wiedziałeś”. To najdokładniej oddaje błogi spokój tamtego czasu, szczęście ludzi mogących rozkoszować się codziennym i spokojnym życiem. Słowa te nabierają jednak znaczenia dopiero wtedy, kiedy uwzględni się perspektywę czasu zagłady. Nieprzygotowany człowiek wchodzi w zupełnie inną rzeczywistość, w której dawne priorytety ulegają dezaktualizacji. Mimo że „dni wczorajsze w oczach nie ostygły”, musi stawić czoła nowym wyzwaniom.

Świat, który został przedstawiony wcześniej w sposób bardzo malowniczy, nagle stał się pustkowiem pełnym cmentarzy. Człowiek musi dostosować się do nowych warunków, co bez wątpienia jest procesem bardzo trudnym. Właśnie wtedy okazuje się, że wiatry szepczące o liliowych zmierzchach kłamią, a wszystko dookoła pełne jest okrucieństwa i cierpienia. Ufający i niewiedzący „Wczorajszy” dowiaduje się o potworności otaczającego go świata.

Budowa i struktura wiersza nie są miarowe. Utwór składa się z piętnastu strof złożonych się z różnej ilości wersów (pojawia się nawet licząca jeden wers). Także rytm utworu podlega przemianom, początkowo jest spokojny i podniosły, potem zostaje zakłócony przez wprowadzenie wojny, by ponownie nieco się uspokoić, gdy „wczoraj” przeplata się z „dzisiaj”.

Wiersz Tadeusza Gajcego pt.: „Wczorajszemu” to utwór przedstawiający dwa odmienne światy. Znajdują się one na przeciwległych biegunach, a jedynym czynnikiem, który je jednoczy jest przemieszczający się między nimi człowiek, którego światopogląd i wartości, w które wierzył zderzają się z rzeczywistością.