Choroba wieku: Werter, Kordian - Weltschmerz - definicja

Weltschmerz z niemieckiego oznacza „ból świata”, „ból istnienia”. To uczucie wiąże się z epoką romantyzmu. Ludzie obdarzeni szczególnym sposobem odczuwania, mieli go doznawać, uświadamiając sobie niedoskonałość świata. Wiąże się ono z takimi uczuciami jak: apatia, załamanie i melancholia. Pojawia się w momencie, kiedy życie przestaje przynosić radość, a każdy kolejny dzień jest męczarnią. To odbicie niespełnionych pragnień oraz braku możliwości realizowania swoich zamiarów.

Osobowość romantyka nie pasowała do otaczającego świata, była zbyt wrażliwa, by znosić kolejne ciosy. Dlatego odczuwał on coś na podobieństwo depresji, ogólnego zawiedzenia – Weltschmerz. Sztandarowym przykładem tego zjawiska w literaturze był Werter. Bohater „Cierpień młodego Wertera” nie był w stanie zaakceptować świata. Miał spore tendencje do poetyzacji rzeczywistości i nadmiernej uczuciowości (postawa taka to tzw. werteryzm). Dlatego w zupełnie obcej dla siebie rzeczywistości czuł się nieszczęśliwy. Czarę goryczy przepełniła niespełniona miłość do Lotty. Rozczarowany i pogrążony w depresji młodzieniec postanowił popełnić samobójstwo.

Podobnie sytuacja przedstawia się w „Kordianie” Juliusz Słowackiego. W I scenie tego dramatu młody chłopak rozmawia ze sługą – Grzegorzem. Podczas tej konwersacji porównuje swoją duszę do jesiennej przyrody. Weltschmerz towarzyszy głównemu bohaterowi przez cały utwór. Wciąż spotykają go kolejne rozczarowania, które jako człowiek o szczególnej wrażliwości przeżywa w sposób wyjątkowy.

Weltschmerz zwany jest „chorobą wieku”. To uczucie było charakterystyczne dla bohaterów romantycznych, którzy odbierali rzeczywistość w indywidualny i bardzo sensualny sposób. Wysunięcie na pierwszy plan uczuć i serca zaowocowało emocjonalnym niezadowoleniem z kształtu brutalnego i pozbawionego litości świata. Weltschmerz łączy się z obumieraniem duszy, której brak kolejnych wspaniałych doznań i obcowania z pięknem. Bohaterowie pogrążeni w tym uczuciu często poświęcali swoje życie jakiejś idei, do której słuszności byli bezwzględnie przekonani. Przykładem może być Gustaw z czwartej części „Dziadów”, który na skutek niespełnionej miłości staje się Konradem i rozpoczyna służbę ojczyźnie.