Biblia, Pismo Święte - co to jest Pismo Święte? Autorzy, podział, definicja. Powstanie Biblii - opracowanie

Pismo Święte jest zbiorem ksiąg napisanych przez ludzi, których do takiego działania natchnął Bóg. Biblia (słowo to pochodzi od greckiego „biblion” – zwój papirusu, księga) jest dziełem posiadającym wielkie znaczenie dla światowych religii. Jej kanon w chrześcijaństwie składa się ze Starego i Nowego Testamentu, natomiast wyznawcy judaizmu uznają tylko Stary Testament (Biblię Hebrajską określa się mianem Tanachu).

Historia powstawania Biblii jest kwestią niezwykle problematyczną. Proces ten przebiegał w sposób złożony i wieloetapowy. Tradycja przyjmuje jednak, iż każda z ksiąg swą ostateczną formę zawdzięcza autorowi. Badacze mają inny pogląd na ten fakt i podkreślają, że teksty przechodziły wielokrotnie modyfikacje podczas kolejnych tłumaczeń i ponownych zapisów.

Jeśli chodzi o czas powstawania Biblii, to był on rozciągnięty na wiele stuleci. Pierwsze księgi Starego Testamentu spisywano już w X w. p.n.e. (np. Księga Wyjścia), natomiast najmłodsze datowane są na okres ok. II lub I w. p.n.e. (np. Księga Daniela). Księgi Nowego Testamentu powstały najprawdopodobniej w I stuleciu naszej ery. Za najwcześniejsze z nich uważane są lisy św. Pawła z Tarsu, a miano najpóźniejszej należy do Apokalipsy św. Jana (najprawdopodobniej 96 r.).

Na katolickie Pismo Święte składają się 73 księgi (46 to Stary Testament, 27 to Nowy Testament). Powstawały one w różnych językach – głównie hebrajskim, aramejskim, greckim oraz starołacińskim. Przy ich podziale nie stosuje się kryterium lingwistycznego, lecz tematyczne. Dlatego też Stary Testament składa się z ksiąg:

- historycznych (jest ich 21, m.in.: Tora, Księga Jozuego, Księga Sędziów, Księga Królewska 1. i 2. oraz Księga Judyty);
- dydaktycznych (jest ich 7, m.in.: Księga Hioba, Księga Psalmów, Księga Przysłów, Księga Koheleta);
- prorockich (jest ich 18, m.in.: Księga Izajasza, Księga Micheasza, Księga Jeremiasza, Księga Ezechiela).

Bardzo problematyczne są księgi deuterokanoniczne, których hebrajskie wersje językowe nie zostały zachowane, co zadecydowało o tym, iż Żydzi nie włączają ich do Tanachu, a protestanci uważają je za pseudoepigrafy (apokryfy). Ksiąg deuterokanonicznych jest siedem i są to: dwie Księgi Machabejskie, Księga Mądrości, Księga Syracha, Księga Tobiasza, Księga Judyty, Księga Barucha oraz fragmenty Księgi Daniela.

Nowy Testament dzieli się natomiast na takie rodzaje tekstów: Ewangelie (chrześcijańska Biblia opiera się na czterech Ewangeliach: wg św. Łukasza, św. Marka, św. Jana i św. Mateusza), Dzieje Apostolskie (napisane przez św. Łukasza), Listy Apostolskie (jest ich 21, 14 napisał św. Paweł, 2 św. Piotr, 3 św. Jan, 1 św. Jakub, natomiast autor Listu do Hebrajczyków nie jest znany) oraz Apokalipsa św. Jana.

Biblia była fundamentalnym tekstem dla wyznawców judaizmu, następnie stała się też źródłem prawdy dla chrześcijan. Religie te nie znały barier językowych, więc także najważniejsze pismo musiało ulegać kolejnym tłumaczeniom. Pierwsze z nich datowane są już na III w. p.n.e. Służyły one głównie Żydom mieszkającym w obcych państwach oraz prozelitom, czyli poganom nawracającym się na judaizm. Najważniejszym przekładem Biblii z tamtego okresu jest Septuaginta – przekład z aramejskiego i hebrajskiego na grekę. Powstawał on w okresie od III do I stulecia przed naszą erą. Drugi, najważniejszy z punktu widzenia chrześcijaństwa, przekład Biblii został dokonany w latach 382-406 przez św. Hieronima. Wersja ta nazywana jest Wulgatą, a etymologia tej nazwy sięga łacińskiego określenia „versio vulgata”, co oznacza wersja popularna, rozpowszechniona. Święty Hieronim przez 24 lata dokonał naprawdę wysokiej jakości przekładu najświętszych tekstów na język łaciński. Chociaż jego dzieło spotkało się z dosadną krytyką, to nikomu nie udało się poprawić jego osiągnięcia.

Rola Pisma Świętego w kształtowaniu się chrześcijaństwa oraz kultury w ogóle jest nie do przecenienia. Przez wiele lat formowało ono (zapewne czyni to także dzisiaj) nie tylko prawdy religijne, dogmaty i prawa, ale także ludzką moralność i obyczajowość. Nic więc dziwnego, że Biblia ukształtowała wiele toposów, które podejmowane były (i nadal są) przez kulturę. Liczne nawiązania do niej zawarte zostały również w sporej ilości tekstów, a niektóre zawarte w niej zwrotki na stałe zadomowiły się w języku codziennej komunikacji. Motywy takie jak kuszenie, zmartwychwstanie, raj utracony lub też apokalipsa pochodzą właśnie z Natchnionej Księgi.

Wielu artystów, reprezentujących różne nurty sztuki, przetwarzało je później w swoich dziełach (np. „Sądy ostateczne” Memlinga i Boscha, niektóre z „Pieśni” Jana Kochanowskiego, poezja ks. Twardowskiego, poezja Sępa Szarzyńskiego, motyw tańca śmierci w kulturze barokowej itd.). Także bardzo pokaźna jest pula stosowanych obecnie zwrotów frazeologicznych, których pochodzenie sięga właśnie Biblii. „Rzucać perły przed wieprze”, „pocałunek Judasza”, „hiobowe wieści”, „manna z nieba” lub też „zakazany owoc” (oraz wiele, wiele innych) to właśnie powiedzenia wywodzące się z Pisma Świętego.

Chociaż wokół Biblii przez tysiąclecia jej istnienia narosło wiele sporów (m.in. spór o autorstwo poszczególnych ksiąg, kwestia apokryfów), nie można mieć wątpliwości co do tego, iż to właśnie Pismo Święte ukształtowało całą kulturę chrześcijańską (natomiast Stary Testament miał wpływ na kulturę judaistyczną). Mimo że od powstania Biblii minęło już naprawdę wiele lat, to wciąż stanowi ona niezwykle wartościowe źródło wiedzy i przemyśleń. Korzystać mogą z niej zarówno ludzie wierzący, by stanąć bliżej Boga, jak i ludzie niewierzący, którzy zapewne odnajdą w niej naprawdę wiele cennych i ponadczasowych wskazówek.

Skupiając się na funkcji sakralnej Pisma Świętego, nie możemy zapomnieć także o jego bardziej prozaicznym wymiarze – wszak stanowi ono także niezwykle wartościowy zapis historii ludzkości i poszczególnych etapów, jakie pokonywała ona u początków swoich dziejów.