Biblia - Stary Testament - księgi, czas powstania, opis. Stary Testament - opracowanie

Stary Testament to pierwsza część chrześcijańskiego Pisma Świętego oraz ogół świętych ksiąg (z wyłączeniem tekstów deuterokanonicznych) judaizmu, który nazywany jest także Tanach. W katolicyzmie liczba ksiąg składających się na Stary Testament wynosi 46, natomiast w judaizmie i protestantyzmie jest ich 39, gdyż do kanonu nie zalicza się wspominanych wcześniej ksiąg deuterokanonicznych.

Sama nazwa Stary Testament pochodzi od św. Pawła z Tarsu, który nadał taką nazwę wszystkim prawdom objawionym przez Boga ludziom przed narodzeniem Chrystusa. Natomiast księgi spisane pod natchnieniem Ducha Świętego po wypełnieniu się słów proroków zyskały miano Nowego Testamentu.

Księgi Starego Testamentu powstawały na przestrzeni wieków. Rozpiętość czasowa tego procesu umieszczana jest w przedziale między XII stuleciem przed naszą erą do I wieku przed narodzeniem Chrystusa. Większość tekstów powstało w języku hebrajskim, nieco mniej w aramejskim, a szczątkowe fragmenty spisane zostały w grece (głównie te najmłodsze). Za najstarsze teksty uznaje się fragment Księgi Sędziów (Pieśń Debory) oraz Pięcioksiąg. Natomiast wśród najpóźniejszych należy wymienić Księgę Daniela, której ostatnie rozdziały zostały napisane już w języku greckim. Formowanie się kanonu Starego Testamentu rozpoczęło się już w 622 r. p.n.e., kiedy to król Jozjasz wprowadził reformę religijną.

Kwestią sporną jest autorstwo poszczególnych ksiąg. Tradycja nakazuje przyjąć, że każda z nich miała jednego autora, od którego zazwyczaj pochodzi nazwa tekstu. Wpływ na taki sposób patrzenia na ten problem miał zapewne fakt, iż spora część ksiąg opisuje wydarzenia związane z życiem i działalnością jej autora. Jednakże badacze mają inny pogląd na tę sprawę. Uznają oni raczej, iż księgi miały różnych autorów, co mogło przejawiać się także w obrębie jednego tekstu. Przeświadczenie takie opiera się przede wszystkich na różnicach stylistycznych oraz teologicznych między poszczególnymi dziełami (lub fragmentami).

Problem autorstwa jest niezwykle trudny do rozstrzygnięcia, ponieważ początki Pisma Świętego sięgają czasów mglistych, a wiele tekstów przeszło dodatkowe modyfikacje podczas kolejnych przekładów i sporządzania kolejnych odpisów. Najważniejszym przekładem Starego Testamentu była Septuaginta. Według niektórych przekazów tłumaczenie świętych ksiąg na grekę miało być przeprowadzone przez siedemdziesięciu (lub siedemdziesięciu dwóch) mędrców w Aleksandrii. Natomiast badacze wykazują, że proces był nie tylko długotrwały, ale także zaangażowana była weń znacznie większa liczba mędrców. Miał on powstawać w okresie od III do I w. p.n.e.

Kanon Starego Testamentu w religii katolickiej dzieli się dzisiaj na trzy zasadnicze grupy. Pierwszą stanowią księgi historyczne, wśród których najważniejszy jest Pięcioksiąg (Księga Rodzaju, Księga Wyjścia, Księga Kapłańska, Księga Liczb, Księga Powtórzonego Prawa). Pozostałych ksiąg historycznych jest szesnaście (co daje łączną liczbę 21 tekstów) i są to: Księga Jozuego, Księga Sędziów, Księga Rut, 1. Księga Samuela, 2. Księga Samuela, 1. Księga Królewska, 2. Księga Królewska, 1. Księga Kronik, 2. Księga Kronik, Księga Ezdrasza, Księga Nehemiasza, Księga Tobiasza, Księga Judyty, Księga Estery, 1. Księga Machabejska oraz 2. Księga Machabejska. Większość z tych tekstów stanowi przede wszystkim cenny zapis historii Narodu Wybranego. Wśród biblistów pojawiło się nawet przekonanie, iż wszystkie one tworzyły niegdyś wielkie dzieło opowiadające o losach Izraelitów.

Drugą grupą wydzielaną spośród tekstów Starego Testamentu są księgi dydaktyczne. Zostały one włączone do kanonu, ponieważ zawierają bardzo ważne wskazówki dotyczące życia zgodnego z Wolą Bożą. Dzisiaj wyróżnia się siedem takich tekstów i są to: Księga Hioba, Księga Psalmów, Księga Przysłów, Księga Koheleta, Pieśń nad Pieśniami, Księga Mądrości oraz Księga Syracha. Znamienny jest fakt, iż podstawową jednostką literacką tych tekstów jest przypowieść (z hebr. maszal). Jak wiemy – przypowieści (parabole) stały się także niezwykle ważnym elementem w nauczaniu Jezusa Chrystusa.

Ostatnią grupę ksiąg Starego Testamentu (w kanonie katolickim) stanowią dzieła prorockie. Wyróżnia się ich 18, a są to: Księga Izajasza, Księga Jeremiasza, Lamentacje Jeremiasza, Księga Barucha, Księga Ezechiela, Księga Daniela, Księga Ozeasza, Księga Joela, Księga Amosa, Księga Abidiasza, Księga Micheasza, Księga Nahuma, Księga Habakuka, Księga Sofoniasza, Księga Aggeusza, Księga Zachariasza, Księga Malachiasza. Teksty te podejmują tematykę profetyczną oraz teologiczną. Często można odnaleźć w nich zapis słów, które Jahwe kierował do swego ludu, by nawrócić go właściwą drogę. Zapowiadają one także nadejście Mesjasza oraz poprzedzające go znaki.

Protestanckie i judaistyczne kanony Starego Testamentu są mniejsze od katolickiego. Liczą one 39 ksiąg, gdyż nie religie te nie uznają pism deuterokanonicznych (1. Księga Machabejska, 2. Księga Machabejska, Księga Mądrości, Księga Syracha, Księga Tobiasza, Księga Judyty, Księga Barucha), które przez wiele lat znane były tylko z greckiego przekładu zawartego w Septuagincie. Brak ich pierwowzorów zaowocował tym, iż ich autentyczność była kwestionowana. Natomiast kanon Starego Testamentu w prawosławiu jest większy niż w katolicyzmie i składa się z 51 ksiąg. Do tych obecnych w wyznaniu rzymskim dodane zostały także: 2. Księga Ezdrasza, 3. Księga Machabejska, 4. Księga Machabejska, Modlitwa Manassesa oraz Psalm 151.

Wśród chrześcijan Stary Testament, który opowiada dzieje Narodu Wybranego oraz przymierza zawartego z nim przez Boga, odbierany jest przede wszystkim jako wstęp do historii zbawienia oraz zapowiedź nadejścia Jezusa Chrystusa. Dodatkowo – z ksiąg Starego Testamentu można czerpać wiedzę na temat przepisów prawno-religijnych, ładu moralnego oraz poglądów filozoficznych, jakie obowiązywały wśród członków Narodu Wybranego.