Ewangelia wg św. Mateusza - Kazanie na Górze - streszczenie, interpretacja

Kazanie na Górze jest jednym z najważniejszych fragmentów Ewangelii św. Mateusza (5,1 – 7,28). Według tradycji odbyło się ono na Górze Błogosławieństw, która znajduje się na północnym brzegu Jeziora Genezaret, nieopodal miejscowości Kafarnaum. Dzisiejsi badacze uważają, że forma tej mowy nie była taka, jaką przedstawia ją św. Mateusz. Twierdzą oni raczej, iż Ewangelista dokonał kompilacji różnych przemów Jezusa.

Tekst Kazania rozpoczyna się od ośmiu błogosławieństw, w których Chrystus błogosławi: ubogich w duchu, smutnych, cichych, spragnionych sprawiedliwości, miłosiernych, ludzi czystego serca, wprowadzających pokój, cierpiących prześladowania oraz ludzi prześladowanych ze względu na wiarę w Jezusa. Syn Boży mówi o tym, że wszelkie cierpienia i trudności życia doczesnego zostaną wynagrodzone osobom pokładającym swą nadzieję w Bogu.

Następnie Jezus zwraca się do swoich uczniów (dzisiaj można uważać, że Jego uczniem jest każdy, kto wierzy w naukę Chrystusa), by nieśli światło swej wiedzy innym ludziom.

Później Syn Boży podjął temat prawa. Najpierw zwrócił się do swych wybrańców, mówiąc do nich, że ich sprawiedliwość powinna być większa niż sprawiedliwość faryzeuszów. Po tych słowach Jezus rozpoczął przemowę na temat Dekalogu. Odnośnie piątego przykazania dodał, że już sam spór z bliźnim jest rzeczą złą i podlegającą karze. Przy szóstym przykazaniu powiedział, iż samo pożądliwe patrzenie na kobietę (tym właśnie przykładem posługuje się Chrystus) jest już cudzołóstwem. Dlatego też lepiej pozbyć się oka, które jest przyczyną grzechu i iść bez niego na spotkanie z Bogiem, niż z okiem trafić do piekła (fragment mówiący o tych dwóch przykazaniach można rozumieć także jako podkreślenie faktu, że grzech rodzi się już w ludzkiej duszy, a określony uczynek jest jego dopełnieniem). Następnie Jezus opowiada o ósmym przykazaniu i ostrzega przed przysięgami, które człowiek składa na dzieło Stwórcy (np. na ziemię, na niebo itp.). Chrystus, po wypowiedzeniu tych słów, zaznacza jeszcze, że idący za Nim, powinni odrzucić chęć zemsty i darzyć swych nieprzyjaciół miłością.

Dalej Jezus przytacza pewne podstawowe zasady, których należy przestrzegać, jeśli chce się podążać Jego drogą. Podczas wręczania jałmużny, modlitwy oraz postu człowiek winien zachowywać się skromnie i pokornie, by tylko Stwórca widział jego dobre serce. Tylko obłudnicy obnoszą się ze swoimi dobrymi uczynkami i ze względu na nie szukają poklasku. Później Syn Boży dodaje jeszcze, że zbytnia troska o dobra doczesne i gromadzenie wielkiej ich ilości jest zachowaniem niewłaściwym. Nic, co ziemskie, nie cechuje się trwałością – wszystko przemija i ulega zniszczeniu. Najbardziej wartościowa jest dusza, na której trzeba szczególnie skupić swą uwagę. Jezus dodaje także, iż Bóg Ojciec wie, czego potrzebują Jego dzieci i sprawi, by tego im nie zabrakło.

W dalszym ciągu Kazania na Górze Syn Boży piętnuje ludzi sądzących innych oraz obłudników. Następnie apeluje do wiernych, żeby byli wytrwali w modlitwie – „(...) albowiem każdy, kto prosi, otrzymuje”. Po słowach tych padają kolejne, które można rozumieć jako najważniejszą zasadę postępowania: „(...) wszystko więc, co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie! Albowiem na tym polega Prawo i Prorocy”. 

Następnie Jezus przestrzega przed fałszywymi prorokami. Jednak ludzie nie będą od razu wiedzieć tego, że ktoś mówi im kłamstwa. Będą mogli ocenić to dopiero po owocach, co może być zadaniem niezwykle trudnym. Później Chrystus podkreśla, iż najważniejsze jest wypełnianie woli Jego Ojca.

Kazanie na Górze kończy się przypowieścią o domu zbudowanym na skale oraz domu zbudowanym na piasku. Skalnym fundamentem w życiu każdego człowieka jest właśnie wsłuchiwanie się w naukę Jezusa oraz spełnianie woli Boga. Tylko dzięki temu ludzie mogą przejść przez wąską bramę i trafić przed oblicze swego Ojca.

Fragment Ewangelii św. Mateusza, który nazywany jest Kazaniem na Górze, można rozumieć na wiele sposobów. Przede wszystkim jest on syntezą nauk Jezusa i jednym z ważniejszych przewodników dobrego chrześcijanina. Wiele z postulatów Chrystusa wydaje się być niemożliwymi do spełnienia, jednak Kościół wierzy w to, iż dzięki łasce boskiej można iść przez życie w zgodzie z nimi. Warto tutaj zaznaczyć, że wyznawcy protestantyzmu, wzorem Marcina Lutra, widzą w Kazaniu na Górze nieco inny przekaz. Rozumieją je jako podkreślenie grzechów ludzkich, gdyż wypełnianie słów Jezusa jest niezwykle trudne. Zatem, według ich poglądów, Kazanie na Górze jest fragmentem Ewangelii św. Mateusza, który szczególnie mocno zachęca wiernych do pokuty.