Zasada subsydiarności - zasada subsydiarności w samorządzie terytorialnym - interpretacja, charakterystyka

Zasada subsydiarności inaczej zwana zasadą pomocniczości to w ogólnym rozumieniu strategia, wedle której władza wyższego szczebla powinna realizować jedynie te zadania, których władza niższego szczebla nie jest w stanie zrealizować, np. przez nieposiadanie ku temu wystarczających środków. Opisywana zasada ma szczególne znaczenie w dzielności samorządu terytorialnego oraz w działalności Unii Europejskiej. Dla UE zasada subsydiarności rozumiana jako przyznanie kompetencji do załatwienia danej sprawy organowi najniższemu w hierarchii ale właściwemu, a także rozumiana jako przyznanie kompetencji do załatwienia danej sprawy przede wszystkim państwu członkowskiemu, a dopiero potem Unii, jest jedną z zasad ustrojowych.

Zasada pomocniczości w odniesieniu do działania samorządu terytorialnego w Polsce wywodzi się bezpośrednio z Konstytucji. Art. 163 K głosi iż samorząd terytorialny wykonuje wszystkie zadania niezastrzeżone dla innych organów władzy państwowej. Można ją wyrazić poprzez stwierdzenie „tyle państwa ile jest potrzebne”. 

W praktyce wydaje się, że w związku z tym kompetencji do realizacji danego zadania w pierwszej konieczności mamy szukać na najniższym szczeblu samorządowym, który znajduje się najbliżej obywatela (gmina). Bezpośrednio z zasady subsydiarności wywodzi się zasada domniemania kompetencji gminy, oznaczająca właśnie iż to gmina ma realizować wszelkie zadania nie zastrzeżone dla jednostek samorządowych wyższego szczebla- powiatów, województw. Dopiero gdy tam nie ma możliwości realizacji celu, powinny „pomóc” szczeble wyższe, na końcu - państwo.