Dyskryminacja - definicja, charakterystyka, przykłady

Dyskryminacja to bardzo często występująca forma postępowania, która ma na celu wykluczenie społeczne. Objawia się poprzez odmienne traktowanie danej osoby, widocznie mniej przychylne niż zachowanie wobec innych jednostek. Zachowanie takie jest spowodowane występowaniem konkretnej cechy u jednostki.

Można wyróżnić dwa sposoby dyskryminacji – bezpośrednią oraz pośrednią. Bezpośrednia dyskryminacja polega na odmiennym traktowaniu wprost osoby z powodu jest cech osobowych w porównaniu do traktowania innej osoby w identycznej sytuacji. Przykładem może być różnica w wynagradzaniu kobiet i mężczyzn za taką samą pracę przy zbliżonym stopniu wydajności. Dyskryminacja pośrednia natomiast występuje w przypadku, gdy stworzone są pozornie neutralne warunki  dla wszystkich przedstawicieli społeczeństwa, a jednak można zauważyć zróżnicowanie wobec niektórych kryteriów. Dotyczy to, między innymi, możliwości legalizacji związków par homoseksualnych. Inni członkowie społeczeństwa są w takim ujęciu uprzywilejowani.

Najczęściej dyskryminacja ma podłoże rasowe oraz płciowe. Na kartach historii wielokrotnie zapisały się niechlubne przejawy dyskryminowania Afroamerykanów, od niewolnictwa poprzez segregację rasową. Nie tylko czarnoskórzy doświadczyli prześladowań, dotyczy to w zasadzie przedstawicieli każdej rasy. Podobnie sytuacja wyglądała w przypadku kobiet, które traktowane były jako piękne ozdoby pozbawione umiejętności myślenia. Wraz z biegiem czasu sytuacja się zmieniła, aczkolwiek do tej pory funkcjonują ustroje państwowe, w których dyskryminacja jest bardzo nasilona.

Współcześnie najczęściej spotykane formy dyskryminacji mają miejsce w przypadku wynagradzania za wykonane zadania, kiedy to kobiety lub niepełnosprawni są niżej opłacani pomimo wykonywania analogicznej pod względem ilości oraz wartości pracy. Przepisy prawne przewidują kary dla pracodawców w przypadku dyskryminacji pracowników.

Często obserwowanym przejawem dyskryminacji jest także uprzywilejowanie wynikające z czynnika pochodzenia osoby, jej narodowości lub religii. Można także rozważyć dyskryminację ze względu na wiek osoby, zarówno w ujęciu ageizmu, jak i adultyzmu. Także istotnym kryterium różnicującym jest wygląd zewnętrzny jednostki czy też jej zdolności motoryczne i umysłowe.

Polskie prawo zabrania dyskryminacji. Konstytucja oraz umowy międzynarodowe wprost zakazują wszelkich przejawów dyskryminowania drugiego człowieka z jakiegokolwiek powodu. Do najgroźniejszych przejawów dyskryminacji należy ingerowanie w nietykalność cielesną, znieważanie lub zniesławianie, groźby karalne oraz przemoc fizyczna. Za przejawy takiego zachowania grożą sankcje karne.