Herbert Marcuse - biografia, poglądy, twórczość

Herbert Marcuse to niemiecki filozof, teoretyk nauk społecznych oraz aktywista polityczny. Urodził się w Berlinie i wychował się w rodzinie żydowskiej. W 1916 roku został wcielony do armii niemieckiej. Miało to miejsce podczas I wojny światowej. Następnie został członkiem Rady Żołnierzy. Napisał pracę doktorską na Uniwersytecie we Fryburgu w 1922 roku, po czym wrócił do Berlina, gdzie pracował w branży wydawniczej.

W 1924 roku ożenił się z Sophie Wertheim, wybitną matematyczką. Po powrocie do Fryburga w 1928 roku rozpoczął studia oraz napisał habilitację wraz z Martinem Heideggerem. Została ona opublikowana w 1932 roku. Badanie to zostało przeprowadzone w kontekście odrodzenia myśli Hegla, w szczególności w ujęciu teorii idealizmu ducha i dialektyki. Jednak kariera naukowa Marcusego była skutecznie blokowana przez powstanie III Rzeszy. W 1933 roku dołączył on do Frankfurckiego Instytutu Badań Społecznych. Wówczas opublikował swoje pierwsze dzieło, w którym skupiał się na dokonaniu gruntownego przeglądu teorii gospodarki według Marksa i rękopisów filozoficznych z 1844 roku. W tym przeglądzie Marcuse dokonał zmienionej wykładni marksizmu, z punktu widzenia prac wczesnego Marksa. Recenzja ta stała się jednym z najbardziej obiecujących teorii ówczesnego pokolenia.

Jako członek Instytutu Badań Społecznych Marcuse opracował model krytycznej teorii społecznej, stworzył teorię nowego etapu kapitalizmu oraz państwowego monopolu. Zawarł tam również krytykę kultury i dogłębną analizę faszyzmu niemieckiego. Po opuszczeniu Niemiec w 1933 roku, w 1934 roku Marcuse wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie stał się obywatelem w 1940 roku. Pozostał jednym z głównych teoretyków związanych z Szkołą Frankfurcką wraz z Horkheimerem i Adorno. W 1940 roku opublikował dzieło „Rozum i Rewolucja”. Podczas II wojny światowej Marcuse po raz pierwszy pracował nad projektami związanymi z przeprowadzaniem antyhitlerowskiej propagandy. W 1943 roku przeniósł się do Biura Służb Strategicznych (OSS), prekursora Centralnej Agencji Wywiadowczej. Po rozwiązaniu OSS w roku 1945, Marcuse był zatrudniony przez Departament Stanu USA jako szef Europejskiego Banku Centralnego. W 1952 roku rozpoczął karierę pedagogiczną jako teoretyk nauk politycznych, kolejno na Uniwersytetach: Columbia, Harvarda i Brandeis University, gdzie wykładał filozofię i politykę.

Karierę zawodową zakończył Marcuse na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego. W okresie powojennym Marcuse był jawnym członkiem lewicowej szkoły Frankfurckiej. Krytykował społeczeństwa kapitalistyczne. Ze względu na jego gotowość do zabrania głosu w trakcie protestów studenckich, szybko stał się znany jako „ojciec Nowej Lewicy w Stanach Zjednoczonych”. Nie lubił tego określenia i zdecydowanie je negował. Jego dzieła powstawały pod silnym wpływem intelektualnego dyskursu na temat kultury popularnej i naukowego badania kultury popularnej. Marcuse twierdził, że prawdziwa tolerancja nie uznaje wsparcia dla „represji”, opowiadał się za taką formą tolerancji, które nie popiera prawicowych ruchów politycznych.

Napisał „Esej o wyzwoleniu” w 1969 roku, dotyczący ruchów wolnościowych, który zainspirował wielu radykałów. Od 1965 roku Marcuse poświęcił życie nauczaniu, pisaniu i dawaniu wykładów na całym świecie. Zmarł w 1979 roku.