Monarchia absolutna we Francji - cechy, historia

Monarchia absolutna jest ustrojem, w którym król sprawuje całą władzę sądowniczą, ustawodawczą i wykonawczą za pośrednictwem wyspecjalizowanych instytucji – urzędników państwowych. Ustrój ten kształtował się mniej więcej od XVI wieku i trwał w różnych krajach aż po wiek XVIII.

Jednym z państw, gdzie najpełniej rozwinął się ustrój monarchii absolutnej jest Francja. Wiązało się to z osłabieniem naczelnej władzy duchownej i cesarskiej, a także z stopniowym odsuwaniem od wpływu na rządy reprezentantów poszczególnych stanów. W przypadku Francji poszczególne stany były reprezentowane za pomocą instytucji Stanów Generalnych – zgromadzenia, mającego przede wszystkim kompetencje doradcze (głównie w sprawach podatków). Pierwsze Stany Generalne zebrały się na początku XIV wieku, następne – zależnie od potrzeb rządzącego króla, jednak z czasem zwoływano je coraz rzadziej. Od 1614 roku, przez prawie 200 lat nie zwoływano Stanów Generalnych, monarcha sprawował więc władzę, nie patrząc na potrzeby przedstawicieli społeczeństwa. Był to okres w dziejach Francji, gdy absolutyzm święcił największe triumfy. Kolejne zwołanie Stanów Generalnych (w 1789 r.) okazało się zakończeniem absolutystycznych rządów.

W XVII wieku nastąpił dynamiczny rozwój absolutyzmu francuskiego, budowa wewnętrznej i zewnętrznej potęgi Francji – poprzez m.in. liczne reformy (ujednolicenie prawodawstwa, wprowadzenie ceł protekcyjnych, wspieranie manufaktur). Państwo zostało znacznie scentralizowane, rozbudowano administrację i biurokrację, wprowadzono nowy system podatkowy. Warto dodać, że absolutyzm we Francji miał licznych przeciwników, więc nie obyło się bez wojen – od 1648 do 1853 miały miejsce tzw. fronda, czyli trzy krótkie wojny z opozycją ustroju absolutystycznego.

Jednym z absolutnych monarchów francuskich był Ludwik XIV – król, który wpisał się historię m.in. dzięki stwierdzeniu: „państwo to ja”. Te trzy słowa doskonale oddają charakter i zakres władzy w monarchii absolutnej, działania króla nie były bowiem kontrolowane przez żadną instytucję.

Warto zaznaczyć, że wraz z upowszechnianiem idei oświeceniowych, w drugiej połowie XVIII wieku rozwijał się oświecony typ absolutyzmu. Tak było we Francji, bowiem tamtejszy król stał się pierwszym sługą (lub urzędnikiem) państwa, wprowadzał liczne reformy, a ich celem były korzyści wszystkich stanów.