Monarchia parlamentarna - wady i zalety

Monarchia parlamentarna jest ustrojem, który jest odmianą monarchii konstytucyjnej. W monarchii parlamentarnej formalnie istnieje król i cały dwór, natomiast nie pełni on żadnej rzeczywistej władzy, która należy do parlamentu i rządu (na czele z premierem). Król pełni prawie wyłącznie funkcje reprezentacyjne w myśl łacińskiej zasady, że król panuje - ale nie rządzi.

Monarchia parlamentarna powstała jako pewna ucieczka od monarchii absolutnej - w stosunku do niej ma więc wiele zalet. W przypadku monarchii absolutnej bowiem, pełna władza należała do monarchy - nie była ona właściwie niczym skrępowana i król mógł decydować o wszystkim. W wyniku niezadowolenia poddanych doszło do wojen i przemian (np. w Wielkiej Brytanii w XVII wieku), które doprowadziły nie tylko do ograniczenia władzy króla aktem prawnym (czyli zwykle konstytucją), ale też w niektórych przypadkach do wprowadzenia dominacji parlamentu nad królem. Instytucja monarchy pozostała w wielu państwach jako symbol państwowości, a nie jako rzeczywisty ośrodek władzy. Monarcha pełni także rolę dużego autorytetu, ponieważ zwykle interesuje się sprawami państwa i może udzielać rad rządzącemu premierowi, dyskutować z nim itp. 

Zaletą wprowadzenia tego ustroju była niewątpliwie, co warto podkreślić, ochrona przed władzą absolutną oraz wzmocnienie oddziaływania ludzi na władzę (poprzez wyróżnienie roli wybieralnego parlamentu). Ustrój ten jest na tyle dobry, że utrzymuje się on do dzisiaj w nawet wysoko rozwiniętych krajach, np. w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Danii, Belgii, Holandii, a także w Luksemburgu.

Czy monarchia parlamentarna ma jakieś wady? W przypadku monarchii parlamentarnej nasuwającym się pytaniem jest: skoro władzę sprawuje parlament i rząd, po co w takim razie król? Monarcha jest właściwie pozbawiony rzeczywistej władzy - jaki cel ma więc utrzymywanie przez państwo rozbudowanych, bogatych dworów królewskich i realizowanie zachcianek władców. Jest to problem akcentowany szczególnie współcześnie, bowiem w przeszłości nie zastanawiano się raczej nad sensem istnienia władzy monarszej, jako np. danej od Boga. Współcześnie wydaje się, że obecne monarchie znakomicie poradziłyby sobie bez królów i książąt... Z drugiej strony jednak, obywatele tych krajów są bardzo przywiązani do swoich władców i traktują ich rzeczywiście jako doskonały symbol wielowiekowej historii i tradycji kraju. Co więcej, w kilku krajach monarcha jest nie tylko osobą panującą, ale także głową lokalnego Kościoła - np. w Anglii królowa jest głową Kościoła anglikańskiego.