Postępowanie administracyjne - definicja, charakterystyka, przykłady

Postępowanie administracyjne jest ściśle określonym działaniem organów administracji publicznej w zakresie swoich obowiązków i kompetencji. 

Termin ten oznacza proces rozpatrywania i rozporządzania kompetencjami prawnymi podmiotów administracyjnych, które mogą rozpatrywać skargi i wnioski w ramach wydawania orzeczeń i zaświadczeń. 

Postępowanie administracyjne oznacza również tzw. rozprawę administracyjną. 

Postępowanie administracyjne jest procedurą, która reguluje pewne procesy w sektorze administracyjnym. Zakres tych czynności określony jest przez Kodeks Postępowania Administracyjnego. KPA ustanowiony został 14 czerwca 1960 r. zgodnie z ustawą o kodeksie postępowania administracyjnego. Artykuł 1 tegoż kodeksu określa całość zakresu działalności:

„Kodeks Postępowania Administracyjnego normuje postępowanie:

  1)   przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych, 

  2)   przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1, 

  3)   w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2, a także między tymi organami a sądami,

  4)   w sprawach wydawania zaświadczeń.”

Kodeks ten stosowany jest w administracji i nie dotyczy spraw karnych czy skarbowych. Organami administracji publicznej są ministrowie i wojewodowie, a także samorządy terytorialne. 

Organy te muszą kierować się ścisłą procedurą administracyjną. Poza tym postępowanie administracyjne musi cechować się zasadami, które są określone w kodeksie m.in. – zasada praworządności, prawdy obiektywnej, pisemności, przekonywania, zasada czynnego udziału strony w postępowaniu itd. Postępowanie administracyjne kieruje się zasadami ustalonymi zgodnie z konstytucją, czyli w obliczu demokratycznego państwa, równości wobec prawa i prawa do wolności i sprawiedliwości, szybkiego i uczciwego procesu. 

Kodeks postępowania administracyjnego kieruje się organami administracji rządowej i samorządu terytorialnego. Oznacza to, że organy te posiadają swoje kompetencje, które są uprawnione do działalności w ramach takiego postępowania. 

Każdy organ administracyjny na swoje organy wyższego stopnia: dla samorządów terytorialnych są to samorządowe kolegia odwoławcze, dla wojewodów są to ministrowie poszczególnych resortów itd. 

Uczestnikami postępowania administracyjnego są strony biorące w nim udział, pełnomocnik strony ustanowiony w drodze takiego postępowania. Przedmiotami działającymi na prawach strony w postępowaniu administracyjnym są organizacje społeczne, prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich. 

Kodeks Postępowania Administracyjnego (KPA) normuje działalność organów administracji publicznej, reguluje relacje pomiędzy organami administracji i dokonuje oceny jakości i zakresu ich działalności. Rozstrzyga on spory w administracji publicznej.