Bezpieczeństwo międzynarodowe - definicja, modele, przykłady

Bezpieczeństwo najłatwiej określić jako stan wolny od zagrożeń. Jest on zjawiskiem dynamicznym, niestałym. Bezpieczeństwo międzynarodowe to określony układ stosunków międzynarodowych, zapewniający stan wolny od groźby napaści militarnej lub presji zewnętrznej – również tej pozamilitarnej.

Na płaszczyźnie międzynarodowej bardzo ważne są wszelkiego rodzaju umowy, traktaty i pakty podpisywane z innymi państwami, mające na celu zapewnienie stabilności i pokoju oraz pomoc w razie zagrożenia jednego z sygnatariuszy. Należy pamiętać, że bezpieczeństwo międzynarodowe nie jest sumą bezpieczeństw narodowych. Można podać cztery wartości bezpieczeństwa:

- Przetrwanie
- Niepodzielność terytorialna
- Suwerenność
- Jakość życia

Z kolei modele koncepcji bezpieczeństwa międzynarodowego to:

- neutralność – czyli powstrzymywanie się od zaangażowania w sprawy międzynarodowe, nieuczestniczenie w w układach, niepopieranie żadnej z stron konfliktu,
- izolacjonizm – oznacza nieangażowanie się w kwestie polityki międzynarodowej na całym świecie bądź w wybranej jego części. Postawę taką przyjęli Amerykanie uznając Doktrynę Monroe'a,
- równowaga sił – jest to niedopuszczenie do hegemonii kraju bądź krajów nad resztą świata, tak jak to miało miejsce na przykład podczas trwania zimnej wojny,
- bezpieczeństwo zbiorowe – jego zwolennicy uważają, że jest to jedyne wyjście do zapewnienia bezpieczeństwa międzynarodowego, gdyż zapewnienie braku zagrożenia w poszczególnych krajach nie przyniesie takiego rezultatu jak zapewnienie bezpieczeństwa na całym świecie poprzez różnego rodzaju porozumienia transnarodowe,
- odstraszania – oznaczają pokazywanie, jakie skutki mogą przynieść wszelkie ataki.

Według kryterium przestrzennego bezpieczeństwo możemy podzielić na:
- lokalne,
- regionalne,
- globalne,
- subracjonalne.

Według kryterium czasowego bezpieczeństwo dzielimy na:

- proces bezpieczeństwa
- stan bezpieczeństwa

Podstawowy podział wygląda jednak następująco:

- bezpieczeństwo polityczne – brak zagrożenia dla stabilności politycznej,
- bezpieczeństwo militarne – stan braku groźby napaści militarnej,
- bezpieczeństwo społeczne – brak zagrożenia dla ludności,
- bezpieczeństwo ekologiczne – stan wolny od możliwości zagrożenia środowiska naturalnego,
- bezpieczeństwo kulturalne – możliwość rozwoju kraju, dbanie o dobra kulturowe, historię i tradycję.