Sejm - Klub poselski a koło poselskie - porównanie, charakterystyka pojęć

Kluby i koła poselskie to formy samoorganizacji posłów przewidziane w Regulaminie Sejmu. Zarówno kluby, jak i koła poselskie powstały w myśl idei wzajemnej współpracy posłów dla usprawnienia prac legislacyjnych – między tymi formami organizacji poselskiej występują jednak wyraźne różnice.

Podstawowymi różnicami między klubem a kołem poselskim są wielkość i zakres kompetencji. Artykuł 8. ust. 1 Regulaminu Sejmu stwierdza, że „Posłowie mogą tworzyć w Sejmie kluby poselskie lub koła poselskie oparte na zasadzie politycznej”. Natomiast kolejne ustępy określają wielkość kół i klubów – koło poselskie tworzy co najmniej 3 (ust. 3), a klub poselski co najmniej 15 posłów (ust. 2).

W związku ze zróżnicowaniem liczebności kół i klubów zmienia się – jak wspomniano – także zakres ich kompetencji. Koło, które jest mniejszą formą organizacji posłów, posiada ich stosunkowo niewiele, natomiast w przypadku klubu kompetencje są dość liczne. Po pierwsze, kluby poselskie są reprezentowane przez swoich wiceprzewodniczących w Konwencie Seniorów. Po drugie, kluby poselskie (art. 16. ust. 2) mają możliwość wnioskowania o zwołanie Konwentów Seniorów. Warto zauważyć, że pojedyncze koło poselskie nie ma możliwości reprezentacji w Konwencie – wymagana jest bowiem liczba 15 osób (czyli już zespołu kół poselskich).

Inną ważną kompetencją, jaką dysponują kluby poselskie, jest inicjatywa ustawodawcza, ponieważ Regulamin Sejmu w art. 32. ust. 2. wskazuje, że poselskie projekty ustaw mogą być wnoszone przez co najmniej 15 posłów (znowu zauważalne jest, że koło poselskie nie ma takiej kompetencji ze względu na swoją wielkość). Co więcej (zgodnie z art. 45. ust. 1) – grupa 15 posłów, czyli m.in. klub poselski, ma prawo wnoszenia poprawek do ustaw w czasie drugiego czytania.

Kolejnym uprawnieniem klubów poselskich (a właściwie grupy co najmniej 15 posłów) jest możliwość wysuwania propozycji kandydata na Marszałka Sejmu (art. 4. ust. 2.).

Warto zauważyć, że przy licznych kompetencjach klubów oraz właściwym ich braku ich dla kół poselskich, obie te formy samoorganizacji poselskiej (ich reprezentacja) muszą być wzięte pod uwagę podczas powoływania Komisji Nadzwyczajnej (w przypadku planowania zmian konstytucyjnych) – art. 86b ust. 2.

W maju 2011 r. w sejmie funkcjonuje pięć klubów poselskich (Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska, Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Demokratycznego oraz Klub Parlamentarny Polska Jest Najważniejsza) oraz dwa koła (Koło Poselskie Socjaldemokracji Polskiej i Demokratyczne Koło Poselskie Stronnictwa Demokratycznego).