Kampania wyborcza - definicja, elementy, zasady. Kampania wyborcza 2010 w Polsce - omówienie

Czym jest kampania wyborcza? W najprostszym znaczeniu – ogółem działań realizowanych za pomocą mass mediów, których celem jest zdobycie władzy, polegających na prezentowaniu własnych poglądów, celów zawartych w wytycznych programowych partii bądź w programie samodzielnego kandydata dążącego do objęcia władzy.

XXI wiek to czas, w którym dominującym ustrojem w Europie jest demokracja. System demokratyczny stawia przed politykami szereg wyzwań. Głównym wyzwaniem jest skomplikowany proces ubiegania się o władzę. Mechanizm walki o władzę polega na tworzeniu własnej strategii politycznej prezentowanej w kampanii wyborczej.

We współczesnym świecie żaden polityk myślący o udziale w sprawowaniu władzy, nie może się obejść bez kampanii wyborczej. Samodzielni politycy prowadzący walkę o prezydenturę w swoich kampaniach starają się zaprezentować z jak najlepszej strony. Podczas kampanii sztaby wyborcze kandydatów skupiają się na najważniejszych aspektach życia człowieka, systemach wartości, sentymentach związanych z przeszłością. W kampanii kandydat musi w jakimś stopniu odzwierciedlać wartości cenione przez całe lub dużą część społeczeństwa, do tego – zdanie kandydata nie może odbiegać od poglądu najbliższego mu ideowo elektoratu. Podobnie jest podczas kampanii wyborczej przed wyborami parlamentarnymi, tylko wówczas kampania nie skupia się wyłącznie na kandydujących jednostkach, ale na większym gronie popularnych polityków i liderów partii.

W Polsce nie tak dawno, bo w 2010 roku odbywała się kampania wyborcza do wyborów prezydenckich. Co składało się na zeszłoroczną kampanię? Co prawda, kampania prezydencka nie jest w Polsce najważniejsza, jednak funkcja prezydenta to funkcja prestiżowa i przede wszystkim – ważna dla partii posiadającej większość w sejmie, tworzącej rząd, z tego też powodu wybory prezydenckie elektryzują wszystkie partie posiadające swojego kandydata, mobilizując je do ostrej walki.

Kampania wyborcza to nie tylko działania polityków. Ich posunięcia w wielkim stopniu są wynikiem strategii przyjętej przez sztab wyborczy danego kandydata, która długo przed kampanią była dostosowywana do aktualnej sytuacji polityczno-społeczno-gospodarczej kraju. Nie każdy kandydat posiada strategię tworzoną przez szereg ekspertów – bywa tak z kandydatami oryginalnymi, z mniejszych partii bądź bezpartyjnymi, posiadającymi specyficzne poglądy, których treści zasadniczo różnią się od dyskursu tzw. debaty publicznej.

Przeanalizujmy więc ostatnią (2010 r.) polską kampanię wyborczą, kampanię prezydencką. Podczas zeszłorocznej kampanii mieliśmy siedemnastu kandydatów, było ich więc wielu, jednak realne szanse na prezydenturę mieli tylko Bronisław Komorowski i Jarosław Kaczyński. Polska demokracja jest ustrojem młodym, III RP istnieje niespełna dwie dekady, dlatego też polskie kampanie wyborcze to także eksperymenty, implementowanie rozwiązań zagranicznych. Specjaliści od kampanii wyborczych wzorce czerpali zwłaszcza z amerykańskich kampanii. W USA system demokratyczny jest ugruntowany, amerykańskie kampanie wyborcze przypominają widowiska, dlatego tamtejsze rozwiązania stanowią wzór dla młodych demokracji wschodnioeuropejskich.

W Polsce podczas kampanii potencjalni wyborcy mieli do czynienia z szeregiem wystąpień kandydatów na wiecach wyborczych, gdzie gromadziły się tłumy ludzi, a które były intensywnie relacjonowane przez mass media. Kandydaci odbywali swoiste tournée, odwiedzając miasta, miasteczka i wsie, chcieli mieć z wyborcami bezpośredni kontakt, rozmawiać.

Kluczowym elementem kampanii wyborczej jest debata prezydencka, na której kandydaci odpowiadają na pytania dziennikarzy, mogą także prowadzić polemikę między sobą. Eksperci uważają, że debata prezydencka ma decydujący wpływ na wynik wyborów, ponieważ podczas niej kandydaci muszą wykorzystać w stopniu maksymalnym własne umiejętności retoryczne, wykazać się optymalną wiedzą na temat problemów krajowych, a także zaprezentować się z jak najlepszej strony, sprawiać wrażenie erudytów, tzw. „mężów stanu”. Dodatkowo – prezentować wysoki poziom kultury osobistej. Kandydaci bezbłędnie realizujący powyższe wytyczne mogą przekonać do siebie ludzi niezdecydowanych, obojętnych bądź nawet wpłynąć na zmianę decyzji wyborcy wcześniej jasno określającego swój wybór.

Innymi elementami kampanii wyborczej są spoty wyborcze, ulotki czy plakaty. Istotny element kampanii stanowią także komitety poparcia kandydatów, do których często wchodzą ludzie sławni: artyści, emerytowani politycy, naukowcy. Tak też było w zeszłorocznej kampanii prezydenckiej.