Inicjatywa ustawodawcza, inicjatywa ludowa, ludowa inicjatywa ustawodawcza - definicja, opis, przykłady

Określenia „inicjatywa ludowa”, „inicjatywa ustawodawcza” oraz i „ludowa inicjatywa ustawodawcza” dotyczą kompetencji określonych podmiotów do przedkładania projektów uchwał lub ustaw organom stanowiącym.

W prawie polskim podmioty, którym przysługuje prawo inicjatywy ustawodawczej w rozumieniu przedłożenia projektu ustawy parlamentowi, wymienione zostały w Konstytucji RP. Są to senat, prezydent, Rada Ministrów (jako całość) oraz posłowie. Jeżeli chodzi o tych ostatnich, projekt ustawy musi zostać wystosowany przez grupę co najmniej 15 posłów lub też komisję sejmową.

Inicjatywa ludowa czy ludowa inicjatywa ustawodawcza to formy demokracji bezpośredniej. Oznaczają one prawo określonej przez akt prawny grupy obywateli do złożenie projektu aktu stanowiącego. Określenie „inicjatywa ludowa” oznacza uprawnienie w stosunku do grupy ludności zamieszkującej daną jednostkę samorządu terytorialnego do złożenia projekt uchwały. Natomiast inicjatywa ludowa z przymiotnikiem „ustawodawcza” odnosi się do złożenia projektu ustawy, czyli aktu obowiązującego na terytorium całego państwa.

Zgodnie z art. 118 Konstytucji w Polsce prawo ludowej inicjatywy ustawodawczej przysługuje grupie 100 tyś. obywateli. W konstytucji występują jednak pewne ograniczenia co do przedmiotu, jakiego taki projekt ustawy może dotyczyć. Wyłączony jest stąd projekt ustawy budżetowej, w stosunku do którego wyłączną inicjatywę ustawodawczą ma Rada Ministrów. Wyłączona jest także możliwość złożenia projektu zmiany Konstytucji RP w wyniku ludowej inicjatywy ustawodawczej.