Plan Wernera 1970 r. - opracowanie

W latach 60- tych nastąpiło załamanie międzynarodowego rynku walutowego. 12 lutego 1969 roku Komisja Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), składająca się z przywódców państw, zwróciła uwagę na potrzebę przekształcenia EWG w unię ekonomiczną i walutową. W grudniu 1969 na szczycie w Hadze, podjęto uchwałę, która zakładała wprowadzenie Unii do 1980 roku.

W Komisji widoczne były dwa podejścia do tworzenia Unii. Pierwszy, tzw. monetarny, na pierwszym miejscu stawiał integrację państw członkowskich EWG na płaszczyźnie walutowej. Takie podejście popierały Francja, Belgia i Luksemburg. Poglądy ekonomistów, dla których sprawami nadrzędnymi było ustabilizowanie wysokości stopy inflacji, deficytu budżetowego i zadłużenia państwowego, wspierały RFN, Holandia oraz Włochy.

W marcu 1970 roku grupie ekspertów pod przewodnictwem luksemburskiego premiera Pierre`a Wernera zostało powierzone zadanie przygotowania planu realizacji unii gospodarczej i walutowej. W skład grupy wspierającej Wernera byli przewodniczący wszystkich powołanych komitetów m.in. Komitet Walutowy, Komitet Gubernatorów Banków Centralnych, Komitet Polityki Budżetowej oraz Komitet Gospodarczej Polityki Średnio- i Długookresowej.

W październiku 1970 roku Werner przedstawił raport opracowany przez siebie i swoich pomocników. Podstawą tego planu było scentralizowanie polityki budżetowej i pieniężnej, którą miałby się zająć ponadnarodowy bank centralny. Bank centralny jako jedyny miałby prawo do emisji waluty obowiązującej w całej Unii. Celem Planu było połączenie ze sobą dwóch stanowisk: monetarystów i ekonomistów. Plan Wernera proponował utworzenie dwóch organów. Jeden z nich miałby wpływać na politykę gospodarczą całej Wspólnoty, a drugi byłby odpowiedzialny za politykę walutową. Ponadto Werner proponował swobodny przepływ kapitału i usług i likwidację wahań kursów, dzięki czemu możliwy byłby wzrost zatrudnienia, stabilność cen, zmniejszenie dysproporcji regionalnych, co doprowadziłoby do wzrostu dobrobytu.

Pierwszy krok w realizacji Planu Wernera zakładał wprowadzenie obowiązkowych konsultacji kursowych, udzielanie krótko- i średnioterminowych pożyczek państwom, które mają problem z utrzymaniem kursu swojej waluty. Niestety część pierwsza Planu nie doczekała się realizacji. Na początku lat 70- tych doszło do zakłócenia w międzynarodowym systemie walutowym.

W związku z tym, próbowano się skupić na stabilizowaniu kursów miedzy walutami krajów członkowskich (tzw. wąż walutowy). W celu doprowadzenia do większego ustabilizowania kursów oraz podejmowania działań interwencyjnych, 6 kwietnia 1973 roku utworzony został Europejski Fundusz Współpracy Walutowej. Działanie te okazały się jednak bezskuteczne w wyniku kryzysu gospodarczego i paliwowego spowodowanego przez embargo naftowe podczas wojny izraelsko- arabskiej. Skutkiem były znaczne wzrosty cen żywności i przyspieszenie inflacji nawet w krajach o ustabilizowanej gospodarce.