Religia starożytnej Grecji - religia starożytnych Greków

Jak wiadomo, w starożytności Grecja nie tworzyła jednolitego państwa, a raczej sieć tzw. polis, tj. państw-miast, które łączyła jedność kulturowa, językowa i religijna. Co prawda, każde z miast mogło posiadać inne przewodnie bóstwo, które patronowało jego powstaniu, trwaniu i rozwojowi, jednakże ogólny zarys, symbolika, znaczenie, mity i legendy były ze sobą zbieżne, lecz nie identyczne.

Zdecydowana część greckich bóstw związana była nie tylko z niebem, ale także z ziemią. Bóstwa, które czcili starożytni Grecy, były obecne w ich życiu i można było je „spotkać”. Często utożsamiano je ze zjawiskami przyrodniczymi i umiejscawiano w gajach, strumieniach, źródełkach i jaskiniach. Wystarczy rzucić okiem na szereg postaci mitologicznych takich jak: centaury żyjące wśród ludzi czy też fauny, nimfy, leprekauny.

Warto również zauważyć, że bogowie greccy mieli charakter antropomorficzny, tj. wyglądem, zachowaniem i cechami przypominali zwykłych ludzi. Zresztą podobnie jak oni posiadali swoje wady i zalety – złościli się, gniewali, byli żądni krwi, ale i litościwi. Stąd też jedni budzili u swoich wyznawców lęk i trwogę, drudzy zaś mieli sprzyjać ludziom i bardzo chętnie im pomagać.

Są jednak rzeczy, które odróżniają ich od zwykłych śmiertelników. Przede wszystkim wszyscy bogowie byli uznawani za symbole piękna. Do tego byli wiecznie młodzi, a przede wszystkim - nieśmiertelni. Jednakże nie można ich uznać za równych sobie, wszak bogowie greccy tworzyli ściśle określoną hierarchię.

Warto też zauważyć, iż bogowie starożytnej Grecji nie byli odwieczni, nie istnieli oni „od zawsze”. Wszak liczne mity, legendy i dzieła literackie (w tym „Teogonia” autorstwa Hezjoda) opowiadają historie o powstaniu samych bogów; o ich narodzinach, o powstaniu świata, o kolejnych erach ludzkości.

Prócz bogów istotną rolę w mitologii greckiej pełnili tzw. herosi, czyli bohaterowie będący półbogami. Byli oni owocem związków między bogiem lub boginią i zwykłym śmiertelnikiem. Stąd też posiadali cechy obu rodziców – z jednej strony byli piękni, nadzwyczaj silni i niezmiernie odważni, ale z drugiej strony mogła ich dotknąć śmierć. Herosi znani są ze swych wielkich czynów. Wystarczy wspomnieć w tym miejscu Prometeusza, który ofiarował ludziom ogień, mimo wyraźnego zakazu (za co został bardzo okrutnie ukarany) czy też Heraklesa, którego bohaterstwo i odwaga zachwycała przez setki lat.

Bardzo ważnym punktem w życiu religijnym była góra Olimp, którą uznano za siedzibę bogów. Zresztą grecy znani byli również z budowania wspaniałych i pięknych świątyń oraz posągów bogów. Wierzono, że w takich właśnie rzeźbach mieszkają określone bóstwa. Jednakże świątynie same w sobie nie stanowiły miejsca kultu. Wszelkie ofiary składane bogom - czy to chleb, czy kadzidła, miód, skóry, tłuszcz, mleko, miód, wino czy wreszcie same zwierzęta - składane były na czworobocznych ołtarzach.

Na zakończenie warto podkreślić, iż szeroko rozwinięty i rozpowszechniony kult Zeusa, Posejdona, Ateny, Hefajstosa, Hermesa czy jakiegokolwiek innego boga starożytnej Grecji, nie przyczynił się do powstania wyspecjalizowanego stanu kapłanów. Za sprawowanie obrządku kultowego odpowiedzialni byli ludzie z urzędu bądź ojcowie. Jedynie w rzadkich przypadkach można wskazać kapłanów w ścisłym tego słowa znaczeniu.