Walka o dominium mundi - stanowisko Polski wobec walki cesarstwa z papiestwem

Wraz z narastającym konfliktem pomiędzy cesarstwem a papiestwem, inne państwa musiały przyjąć wobec niego odpowiednie stanowisko. Nie chodzi o to, że wymagała tego przyzwoitość, czy uczciwość, ale fakt, iż każdy widząc w tym interes próbował ugrać dla siebie jak najwięcej. Tak też było w przypadku Polski, którą w trakcie apogeum konfliktu na linii papiestwo - cesarstwo zarządzał Bolesław Śmiały. Władca Polski widział w owym konflikcie idealną sposobność na wywalczenie sobie niezależności, poszerzenia wpływów Polski, ale i zdobycie korony. Ale może od początku.

Za czasów Bolesława Śmiałego (1058-1079), pomiędzy cesarzem a papieżem rozgorzał konflikt o inwestyturę, czyli krótko mówiąc o to, który z nich posiada prawo do mianowania biskupów. Każdy z nich chciał zachować dla siebie jak największy wpływ na dobór osobistości na owe stanowisko. Wówczas to władca Polski był w konflikcie z cesarzem Henrykiem IV, który żądał od Bolesława płacenia trybutu za Śląsk, na rzecz podległego mu władcy Czech. Śmiały przeciwstawiał się tym żądaniom. Stąd też chętnie stanął po stronie papieża w jego konflikcie z cesarzem. Zresztą ten odwdzięczył mu się odbudowując na terenie Polski niezależną metropolię kościelną, a wreszcie, na podsumowanie wyśmienitych rządów Bolesława Śmiałego, nałożył mu na głowę koronę, co miało miejsce w roku 1076.

W roku 1077 Bolesław Śmiały wprowadził na tron węgierski Władysława, który zresztą podzielał jego antycesarskie poglądy. W tym samym roku, za namową papieża, król Polski wyrusza do Kijowa, gdzie ma poprzeć roszczenia jednego z pretendentów do tronu, niejakiego Izasława. Kończy się to przyłączeniem do Polski Grodów Czerwieńskich.

Wkrótce jednak sytuacja w kraju nieco się komplikuje, przeciw Bolesławowi występują kolejni ludzie, zaczyna się buntować społeczeństwo. Za zdradę, brak lojalności, król Polski postanowił skazać biskupa Stanisława na śmierć, co jednak nie spotkało się z aprobatą innych. W tym samym roku (1079) został on wygnany z kraju, a jego miejsce zajął młodszy brat - Władysław Herman.

Nowy władca Polski okazał się dużo mniej śmiały od poprzednika. Charakteryzowało go bezkonfliktowe podejście w stosunku do cesarstwa, a jedyne aspiracje na arenie międzynarodowej jakie wyjawiał było odzyskanie Pomorza, które wcześniej Polska straciła.