Monarchia austriacka w XVIII wieku

W wiek XVIII Austria wkraczała z powiększonym obszarem: o Węgry (opanowane w latach 1699-1718, formalne ich włączenie następiło w roku 1723), Włochy (Habsburgowie otrzymali w swe posiadanie tereny wcześniej należące do Hiszpanii - Mediolan oraz Neapol, a następnie Sycylię i przystąpiono szybko do reform zarówno administracyjnych, jak i gospodarczych) i Niderlandów. Leopold I zmarł w roku 1705, przed śmiercią ingerując w sprawy sukcesji hiszpańskiej (wojna z Ludwikiem XIV o tron hiszpański, w której Habsburg wysunął kandydaturę swego syna Karola). Wojny prowadzone podczas jego panowania znacznie uszczupliły kraj finansowo, dlatego jego następcy przystąpili do gruntownych reform wewnętrznych, borykając się jednocześnie z konfliktami zewnętrznymi.

Ważnym momentem w historii Austrii był rok 1713, miał on bowiem swoje konsekwencje po śmierci Karola VI. W 1713 roku władca ogłosił tzw. sankcję pragmatyczną, mającą zapewnić najstarszej córce panowanie (Karol nie miał męskich potomków). Sankcja stwierdzała, że kraje znajdujące się pod panowaniem Habsurskim są wieczne i niepodzielne.

Ocena panowania Karola VI jest bardzo różnorodna. Doceniano rozkwit wiedeńskiej kultury, zwłaszcza rozwój opery, teatru, ale również wielkiej architektury, nie wiedziano jednak, czy państwo dąży ku rozwojowi i potędze, czy też ku upadkowi. Mniej problemów przynosi ocena rządów kolejnych władców, którzy przynieśli czasy absolutyzmu oświeconego - są one łączone z panowaniem cesarzowej Marii Teresy (1740-1780) oraz Józefa II (1765-1790), jego syna i następcy (od 1765 roku trwał okres współrządów syna i matki).

Początek panowania Marii Teresy był bardzo trudny. Kwestionowano jej prawa do tronu. Kłopotów przysporzył król pruski. W roku 1740 na tron pruski wstąpił syn Fryderyka Wilhelma I. Nie pomylono się, oczekując od niego postawy króla - filozofa, ale jednocześnie zaskoczył wielu swoją ekspansywną polityką zewnętrzną. Rozpoczął panowanie od pruskich roszczeń względem niewielkiej części Śląska, a gdy rozczenia rozszerzył wkraczając i zajmując teren, Maria Teresa wypowiedziała wojnę. 10 kwietnia 1741 roku Austriacy zostali pokonani pod Mollwitz. Porażka austriacka dała sposobność do ponownego zakwestionowania praw Marii Teresy do korony. Trwały wieloletnie zmagania o władzę, okupione utratą Śląska, czego Maria Teresa nie zaakceptowała. Próbowała go odzyskać jeszcze podczas trwania wojny siedmioletniej (1756-1763), ale jej skutkiem było już tylko  potwierdzenie przynależności Śląska do Prus. Maria Teresa musiała pogodzić się z tym faktem.

Reformy wewnętrzne kraju łaczą się z osobą kanclerza, księcia Kaunitza. Usprawnił system kierowania krajem, powołujac cesarski organ doradczy - Staatsrat (czyli rada Państwa).
W sprawach religijnych Maria Teresa starała się utrzymać z jednej strony zwierzchnictwo nad kościołem, z drugiej zaś jak najlepsze stosunki z Rzymem. Udało sie to jej jak najlepiej, o czym świadczy fakt, że ta działalność została określona mianem katolickiego Oświecenia. Sama cesarzowa pod koniec swego panowania popadła jednak w zupełną dewocję, co prowadziło do kłótni z synem, współrządzącym od roku 1765. Józef II był człowiekiem wolnej myśli, przy tym nie mającym pociągu do zabaw. Uważał, że podstawą państwa jest ciężka praca, do czego sam się stosował i zachęcał swych poddanych. Uważał jednocześnie, że należy opodatkować duchowieństwo, co - gdy starano się to uczynić w Lombardii - przyniosło konflikt z papiestwem. Wydarzenie sprowokowało początek polityki wobec Koscioła, zwany józefinizmem. Celem jego było podporządkowanie Kościoła państwu, poprzez ograniczenie jego samodzielności, ale jednocześnie usamodzielnienie od Rzymu.

Józef II pragnął uczynić z Austrii państwo jednolite i nowoczesne. Przeprowadził reformę szkolnictwa i reformę prawną. Wzorował się w dużej mierze na poczynaniach Prus. Austria jednak nie unowocześniała się aż tak szybko. Pod koniec wieku XVIII wciąż była monarchią starego typu.