Zygmunt Bauman - biografia, życiorys

Zygmunt Bauman urodził się 19 listopada 1925 roku w Poznaniu. Kiedy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa, rodzina Baumana uciekła do Związku Radzieckiego. Tam starali się zorganizować sobie życie rodzinne.

Młody Zygmunt rozpoczął studia w Gorki, na tamtejszym uniwersytecie. Niedługo po rozpoczęciu nauki został wcielony w szeregi milicji. Nie pełnił żadnej odpowiedzialnej funkcji. Przeniesiony został do Moskwy. Tam zawiadywał ruchem ulicznym. Rok później (1944) wstąpił do 4 Dywizji Piechoty. Razem z tym oddziałem wyruszył na Berlin. Przez owe wydarzenia zmuszony został do przerwania nauki. Zdobywanie wiedzy kontynuował na Uniwersytecie Warszawskim. Kierunkiem, który wybrał, była filozofia. Bardzo szybko okazało się, że Bauman ma ogromny potencjał naukowy. Pozostał na uczelni jako asystent Juliana Hochfelda. W związku z wydarzeniami z marca 1968 roku relegowano go z uczelni. Odszedł jako doktor habilitowany. Uniwersytet Warszawski stracił kierownika Katedry Socjologii Ogólnej.

Jako Polak żydowskiego pochodzenia był zagrożony prześladowaniami i represjami, które ponownie znacznie się nasiliły. Musiał wyjechać z Polski. Nie porzucił jednak kariery naukowej. Zagraniczne uczelnie potrafiły docenić jego wiedzę i umiejętności. Od roku 1969 do 1971 wykładał w Tel Awiwie i Hajfie, skąd wyjechał do Wielkiej Brytanii, aby objąć Katedrę Socjologii w Leeds. Stanowisko to piastował do roku 1990.

To, co interesowało Baumana jako naukowca i socjologa, to przede wszystkim systemy totalitarne i Holocaust. Uważał on, że fakt, iż w dziejach ludzkości pojawiły się takie mechanizmy, nie powinien dziwić. Według uczonego była to naturalna kolej rzeczy. Nie uważał oczywiście takiego obrotu spraw za pozytywny czy dobry dla społeczeństw. Zdawał sobie jednak sprawę, że musiał nadejść dzień, w którym pewna grupa ludzi będzie chciała „usunąć” ze swojego otoczenia jednostki różne od od siebie lub upodobnić i ukształtować innych tak, aby spełniali ich oczekiwania. Tak właśnie działał totalitaryzm. Próbował włączyć do swojego mechanizmu tych, którzy mogli przejść na stronę jego zwolenników i okazać się przydatnymi oraz wykluczyć (często mordując) tych, o których wiadomo było, że dostosować się nie będą mogli lub chcieli. Takim mechanizmem działania posługiwał się Adolf Hitler.

Jeśli idzie o komunizm, Bauman uważał, że dąży on raczej do ujednolicenia społeczeństw i sprawienia, aby wierzyły one w to, że są częścią wielkiej całości. Bauman wiele miejsca poświęcił również diagnozowaniu – z socjologicznego i antropologicznego punktu widzenia – charakteru rzeczywistości, tzw. ponowoczesności (płynna faza nowoczesności), w której żyjemy. Wskazywał na zagrożenia, jakie niesie, ale przede wszystkim uwidoczniał zalety i możliwości oferowane przez obecne czasy.

W roku 2007 wyszły na jaw pewne fakty z życia naukowca, które nie przysparzały mu chluby. Chodziło między innymi o służbę w 4 Dywizji Piechoty (o czym wspomniano wcześniej) i współpracę z Informacją Wojskową. Bauman bynajmniej nie wypierał się owych faktów; tym bardziej, że jego działalność nie szkodziła innym. W roli informatora się nie sprawdzał, o czym pisali jego przełożeni. Nie sympatyzował z komunistami. Choć miał epizod dotyczący fascynacji komunizmem, szybko odrzucił tę ideologię. Najlepszym przykładem tego, że znalazł się w opozycji do ówczesnych władz, był fakt, iż doświadczył represji ze strony władz PRL i musiał opuścić Polskę.