Horacy „Do Apollina” - interpretacja i analiza wiersza

Horacy jest jednym z najznamienitszych liryków rzymskich. Żył on w I w. p.n.e. i wsławił się przede wszystkim swoimi pieśniami, które – podzielone na cztery księgi – zawierają rozmaite treści. Znajdziemy tam elementy biesiadne, erotyczne, ale także autotematyczne i autobiograficzne.

Horacy był przedstawicielem dwóch, zdawałoby się przeciwstawnych, nurtów filozoficznych: stoicyzmu oraz epikureizmu. Poeta zdołał je połączyć tworząc swoistą mieszankę elementów obu tych filozofii. Jednak swoim przemyśleniom dał wyraz nie tylko w pieśniach (odach), ale także w zbiorze listów, epod i satyr.

Wiersz „Do Apollina” to także oda znajdująca się w pierwszej Księdze. Ten gatunek poetycki cechujący się patosem i wzniosłością, został zapoczątkowany przez greckiego poetę Pindara i jego „Ody olimpijskie”. Uważa się, że „Pieśni” Horacego stanowią jedną z najdoskonalszych realizacji owego gatunku.

Omawiany utwór składa się z pięciu strof, każda z nich zawiera jedenaście głosek, średniówka natomiast występuje po piątej sylabie. Taka regularna budowa jest charakterystyczna dla ody.

Wśród zastosowanych środków poetyckich już na samym początku znajdziemy pytanie retoryczne („O co poeta prosi Apollina/ gdy młode wino rozlewa z patery?”), anafory („O co się modli…”, „O nie o zbiory…”), przerzutnie („…czy kość indyjską, czy grunty zwilżane/ po cichu nurtem spokojnym Lirysu.”), epitety („grunty zwilżane”, „młode wino”) czy apostrofy („Synu Latony…”).

Jak wskazuje tytuł, utwór poświęcony jest bogu piękna i poezji. Napisany został z okazji poświęcenia nowej świątyni mającej być miejscem kultu Apollina. Sama świątynia została wybudowana z rozkazu Oktawian Augusta, który wygrawszy z Markiem Antoniuszem bitwę morską pod Akcjum, chciał się bogom odwdzięczyć.

Nie wiemy dokładnie, kim jest podmiot liryczny, ale z dużą dozą prawdopodobieństwa utożsamić możemy go z bohaterem wiersza – poetą. Jest on przedstawiony w chwili składania ofiary Apollinowi, a podmiot liryczny zdaje się przekazywać nam jego myśli.

Dowiadujemy się więc, iż artysta nie pragnie bogactw ani urodzaju. Wymienia on elementy, które w starożytnej Grecji były uważane za najwyższe dobra materialne: są to między innymi „zbiory na żyznej Sardynii”, a więc płody ziemi, którymi można się pożywić, „stada”, czyli zwierzyna hodowlana, kość słoniowa, rozległe obszary ziemskie, złoto i inne bogactwa.

Dla niego dobra doczesne nie stanowią wymiernej wartości, gdyż dla poety ważniejsze jest spokojne życie i zdrowie pozwalające na długą działalność poetycką. Ostatnia zwrotka przedstawiająca prośbę podmiotu lirycznego jest odpowiedzią na pytanie zawarte w pierwszej strofie. Trzy środkowe stanowią rodzaj kontrastu dla ostatecznej puenty utworu, która dzięki formie dialogicznej tworzy z pierwszą zwrotką klamrę poetycką.

Podmiot liryczny nie ma wielkich wymagań co do materialnej strony życia. Deklaruje, iż wystarczą mu „oliwki, lekkie ślazy i cykoria”, nie pociąga go także gromadzenie bogactw ani życie w dostatku. Pogardy dla ludzi goniących za majętnościami nie wyraża wprost, jednak ton wiersza oraz duma płynąca z własnego stanowiska utwierdzają nas w przekonaniu, iż artysta jest pewien obranej przez siebie drogi. Poezję, swoją pasję, chce uprawiać jak najdłużej, dlatego prosi Apollina o zachowanie wszystkich władz umysłowych, a także o niegasnące natchnienie.

Oda „Do Apollina” w ujmujący sposób przedstawia zdolność podmiotu lirycznego do cieszenia się życiem, które niekoniecznie musi opływać w dostatek. Życie duchowe jest bowiem cenniejsze i to ono powinno być rozwijane.