Znaczenie religii chrześcijańskiej w średniowieczu i starożytności

Religia chrześcijańska zaczęła rozwijać się po śmierci Chrystusa. Jak mówią źródła był to 33 r.n.e., czyli starożytność powoli zbliżała się ku końcowi . Średniowiecze, które nastało po niej, spotkało się z religią już ukształtowaną i skupiającą wielu wyznawców. Przyjrzyjmy się bliżej znaczeniu chrześcijaństwa w tych epokach.

Wierzenia religijne starożytnych społeczeństw były politeistyczne. Wyjątkiem był judaizm - najstarsza religia monoteistyczna. Panteon bóstw wyznawanych w Imperium Rzymskim był bardzo obszerny, a jego trzon stanowiła tradycja grecka. Chrześcijan, którzy po śmierci Jezusa zaczęli organizować się w niewielki grupy, prześladowano. Opisy takich praktyk możemy odnaleźć w „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza. Dopiero rok 313 n.e. przyniósł poprawę ich sytuacji. Cesarz Konstantyn Wielki wydał wtedy Edykt Mediolański, który zrównał chrześcijaństwo z religiami politeistycznymi. W 392 Teodozjusz I Wielki zakazał wyznawania innych religii niż wiara w Chrystusa. Rozwój nowej wiary przypadł na okres, kiedy kultura antyczna była już tworem okrzepłym i samodzielnym. Wpływ, jaki chrześcijaństwo mogło na nią wywierać, był więc bardzo ograniczony.

Poparcie dla wiary monoteistycznej było skutkiem pogarszających się warunków życia oraz powolnego rozkładu Imperium Rzymskiego. Nowych wyznawców kusiła bardzo optymistyczna wizja życia pozagrobowego. To prowadziło do rozrostu kolejnych gmin i powolnej dominacji tej religii.

Rok 476 stał się czasem upadku największej potęgi starożytnego świata. Próbą jego odnowienia było państwo Franków. U jego początków stał Chlodwig I, który przyjął chrzest w 496. Dalszy rozwój jego państwa, a szczególnie okres wielkości pod rządami Karola Wielkiego i gwałtowny rozwój kultury w tym okresie, wpłynęły na późniejszy kształt epoki i Europy. Religia chrześcijańska znowu znalazła się w centrum, przetrwała okres rozbicia, kiedy kontynent był we władaniu barbarzyńskich plemion.

Światopogląd średniowiecza bazował na wierze. Bóg znacznie zdominował człowieka, a władza świecka przez długi czas podlegała władzy duchownych. Z religii wydobyto ciemną stronę, eksponując zbliżający się koniec i jego przykre konsekwencje dla grzeszników. Cała kultura podlegała tym zasadom. Malarstwo i rzeźba ograniczyły się do przedstawień świętych, literatura przytaczała ich żywoty oraz sugerowała właściwy tryb życia człowieka wierzącego. Także filozofia zajmowała się badaniem Boga oraz dobra.

O ile w starożytności chrześcijaństwo stało się tylko zjawiskiem społeczno-politycznym, o małym wpływie na ukształtowaną już kulturę, to w średniowieczu było jej podstawowym fundamentem.