Antyk a renesans - porównanie, opracowanie

Renesans to epoka trwająca od XIV do XVI w. Jej głównym założeniem był powrót do źródeł, czyli kultury antyku. Już sama nazwa „renaissance” oznacza odrodzenie, czyli odnowę kultury. Przyjrzyjmy się zależnościom i podobieństwom, jakie łączą te dwie epoki.

Artyści renesansowi czerpali swoje inspiracje z antyku, dlatego doszło do odrodzenia się gatunków znanych z tamtej epoki. Ponownie na arenę literacką wróciły pieśni, tragedie, komedie, fraszki. Poezja przeżyła prawdziwy rozkwit form. Także w sposobie myślenia o świecie zaszły zmiany, głównymi nurtami stały się stoicyzm i epikureizm. Sposobu, w jaki można rozumieć świat szukano w dziełach starożytnych literatów i filozofów, gdyż ich dzieła uznawano za naprawdę wartościowe. Przełom, który nastąpił w sposobie myślenia o świecie najlepiej oddają dwa cytaty: „carpe diem” oraz „człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce”. Były to oznaki powrotu do afirmacji życia i zainteresowania człowiekiem.

Renesans pragnął dokładniej poznać człowieka. Nie umożliwiała tego kultura średniowiecza, która zepchnęła go gdzieś na margines. Stąd odwołania do starożytności, w której temat ten był wielokrotnie i wyczerpująco poruszany. W tym okresie ludzie zaczęli troszczyć się o swoje życie, zaczęto zakładać szkoły, uniwersytety, nawiązując w ten sposób do greckich ideałów wychowania.

W literaturze pojawiło się wiele odwołań do motywów starożytnych. Przykładem może być twórczość Jana Kochanowskiego, który nie tylko stosował formy poetyckie powstałe w epoce antyku, ale także stworzył „Odprawę posłów greckich”, nawiązującą do historii o wojnie trojańskiej. Także w rzeźbie kontynuowano wzorce zaczerpnięte ze starożytności (Michał Anioł – „Dawid”, pomnik Gattamelaty, który nawiązywał do przedstawienia Marka Aureliusza). Ponownie zaczęto zastanawiać się nad idealną formą ludzkiego ciała. W sztuce porzucono tematykę sakralną na rzecz poznania i pokazania piękna człowieka.

Renesans to okres, który przywrócił europejskiej kulturze świeżość. Przez odwołania do antyku spowodował, że znacznie wzrosła tej epoki w kształtowaniu ostatecznego obrazu kultury europejskiej. Średniowiecze nie dawało tylu możliwości, a w ludziach narodziła się potrzeba afirmacji życia, dlatego zwrócono się w stronę antyku. Jednak renesans nie był bezmyślnym naśladownictwem, wiele przejmował, ale podejmował własne tematy, refleksje. Zdecydowanemu wyeksponowaniu uległa także rola człowieka, która nie była tak doniosła w starożytności.