Pozytywizm - praca organiczna. Definicja pojęcia i jego wykorzystanie

Po upadku powstania styczniowego Polacy stanęli przed wielkim dylematem, okazało się bowiem, że działania zbrojne nie przynoszą żadnych skutków, a co więcej – pogarszają jeszcze bardziej sytuację w kraju. Zrozumiano, że aby odzyskać niepodległość, należy uciec się do innego sposobu; należy najpierw naprawić to, co niedoskonałe, uzdrowić społeczeństwo, oświecić je i odpowiednio przygotować nie tylko zbrojnie, ale i mentalnie do podjęcia kolejnej próby wyzwolenia ciemiężonego państwa. Pozytywiści podjęli więc trud modernizacji i edukacji społeczeństwa. Ich działaniom patronowały cztery programowe hasła: praca organiczna, praca u podstaw, asymilacja Żydów oraz emancypacja kobiet. Były to hasła społecznego programu pozytywistów warszawskich, którym przyświecał jeden główny cel: ukształtowanie świadomości narodowej inteligencji polskiej.

Praca organiczna była programem opozycyjnym wobec jakichkolwiek działań zbrojnych. Jej początki sięgają działalności oświeceniowego Towarzystwa Republikanów Polskich oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Po upadku powstania listopadowego zyskała dużą popularność na terenie zaboru pruskiego, a następnie – po klęsce powstania styczniowego – w zaborze rosyjskim, gdzie była podstawową...