Jan Kochanowski „Pieśń V” („Pieśń o spustoszeniu Podola”) - interpretacja i analiza

Pieśń V z „Ksiąg wtórych”, zwyczajowo zwana „Pieśnią o spustoszeniu Podola”, jest przykładem liryki patriotycznej. Tematu do wiersza dostarczyły wydarzenia historyczne, jakie miały miejsce w 1575 r., a więc w czasach współczesnych Kochanowskiemu. Doszło wówczas do wojny z najemnymi wojskami tatarskimi. Strona Polska poniosła ogromne straty. Jak podają źródła (Marcin Bielski, „Kronika polska Marcina Bielskiego”), Tatarzy pojmali i wzięli w jasyr ponad pięćdziesiąt tysięcy Polaków. Wojna toczona ze względów politycznych, miała też wymiar religijny. I na to zwraca uwagę autor. Celem wiersza jest wzbudzenie uczuć patriotycznych w obywatelach Polski, nakłonienie ich do ponoszenia kosztów prowadzenia wojny - gdyż obrona króla i religii jest obowiązkiem wszystkich. Oczywiście, poeta zwraca się do szlachty. Pojecie obywatela w XVI w. było zarezerwowane dla warstw wyższych. To na nich spoczywał obowiązek obrony kraju - nikt nawet nie pomyślał o tworzeniu jakichkolwiek oddziałów chłopskich. Jest więc oczywiste, że pisząc „Polaku” poeta ma na myśli polskiego szlachcica.

Pierwsze wersy są bezpośrednim zwrotem do odbiorcy. Podmiot liryczny, tu bliżej nieokreślony patriota,...