Sumienie - co to jest sumienie? Definicja, opis. Rodzaje sumienia

Katechizm Kościoła Katolickiego definiuje sumienie jako wewnętrzny głos, dzięki któremu człowiek potrafi odróżnić dobro od zła. Jest to odczucie, umożliwiające kierowanie się ku dobru, ale też i unikanie zła.

Posiadanie sumienia jest cechą jedynie ludzką, charakterystyczną dla naszego gatunku. Żadne inne organizmy stworzone przez Boga nie zostało nim obdarzone. Tylko ludzie, tak bardzo podobni do Pana, posiadają zdolność odróżniania dobra od zła. Dzięki sumieniu jesteśmy wyniesieni ponad inne istoty, nasza więź z Bogiem jest silniejsza. Co ważne, mamy możliwość poznania tego, co w życiu najważniejsze, unikania sytuacji niebezpiecznych i zagrażających naszej duchowości.

O sumieniu mowa w Piśmie Świętym. W Ewangelii według św. Mateusza rozważane są zagadnienia dotyczące kształtowania się sumienia. Każdy człowiek się z nim rodzi, ale rozwija je dzięki łasce Boga. Oczywiście, sam musi włożyć w rozwój wiele pracy, poprzez spełnianie dobrych uczynków i, co najważniejsze, słuchanie wewnętrznego głosu, który zazwyczaj jest nieomylny.

W Biblii dokonane jest też rozróżnienie na sumienie przeduczynkowe oraz pouczynkowe (Ewangelia według św. Marka). Pierwsze to odczucie, które pojawia się przed dokonaniem jakiegoś czynu, podpowiada dobre rozwiązania i odwodzi od popełnienia zła. Natomiast sumienie pouczynkowe to osobista, wewnętrzna refleksja nad uczynkiem już dokonanym, połączona z oceną moralną. W Ewangeliach według św. Łukasza i Marka pojawia się również podział sumienia na wrażliwe, czyli takie, które reaguje odpowiednio na zło i unika go oraz na sumienie niewrażliwe, mające większą tolerancję na brak dobra.

Warunkami kształtowania się dojrzałego sumienia są: zapoznawanie się ze słowem Bożym (czytanie Biblii, zgłębianie nauki Jezusa i przykazań), słuchanie rad mądrych ludzi (na przykład Jana Pawła II), spowiedź (oczyszczanie się z grzechów), rachunek sumienia (moralna refleksja o sobie) oraz modlitwa (rozmowa z Bogiem).

Dla człowieka wierzącego sumienie to podstawa funkcjonowania i życia w zgodzie z zasadami Bożymi. To dzięki niemu potrafimy odróżnić dobro od zła, kierować się tym, co właściwe oraz poprawnie oceniać sytuację.