Diaspora - definicja, opis pojęcia, przykłady, geneza

Słowo „diaspora” pochodzi z języka greckiego i dokładnie oznacza „rozrzucone, rozproszone ziarna”. Termin ten odnosi się do rozproszonych po całym świecie wyznawców jednej wiary pośród wyznawców innej wiary. Określa również emigrantów mieszkających poza granicami własnego kraju w kraju innym. Źródłem terminu jest okres niewoli babilońskiej, kiedy to Żydzi (wyznawcy judaizmu) byli „wymieszani” z innymi narodowościami i wyznawcami innych wiar. Diaspory występują na całym świecie, również współcześnie. Jest to zjawisko wynikające głównie z emigracji ludności w celach zarobkowych.

Przyczynami zaistniałej sytuacji są przede wszystkim warunki polityczne, geograficzne, historyczne, ekonomiczne, czy przemysłowe. Niekiedy wiara ludności cywilnej jest zupełnie inna niż władz państwowych, dlatego w celu ochrony własnego życia, ucieka się do innych państw. Przed represjami politycznymi ucieka mnóstwo uchodźców. W ich przypadku liczą się także względy ekonomiczne. Ludzie emigrują w poszukiwaniu pracy i lepszego życia. Szczególną przyczyną powstawania diaspor na całym świecie są także wojny. Ludność pozbawiona domów i warunków do życia w miejscach starć wojskowych, masowo emigrują całymi rodzinami (najczęściej do państw ościennych) w obawie przed utratą życia. Poszukują azylu.

Również przyczyną powstawania diaspor jest industrializacja Diaspory często bywają nazywane „małymi ojczyznami”, jako że tworzą je ludzie takich samych poglądów religijnych lub tych samych narodowości. Najbardziej konkretnie termin ten odnosi się do Żydów mieszkających poza granicami Izraela. Izrael - miejsce święte (w tym dla judaizmu), uważane jest za kolebkę narodu żydowskiego oraz religii judaistycznej. Dlatego też wszyscy Żydzi, którzy w większych skupiskach mieszkają poza jej granicami, tworzą naturalne diaspory. 

O diasporach mówił już święty Jakub Apostoł. W Biblii pisze: „Jakub, sługa Boga i Pana Jezusa Chrystusa, śle pozdrowienia dwunastu pokoleniom w rozproszeniu”. Odnosił się wtedy do Żydów (narodu wybranego) mieszkających poza Izraelem. Jeszcze przed I i II wojną światową, jedną z większych diaspor żydowskich była diaspora w Polsce. Wszystko zmienił holocaust. Liczba Żydów spadła wtedy niemal dwukrotnie, ale wciąż mieszkają tu Żydzi.

Część z nich wyemigrowała poza granice naszego kraju. Ponad 6 tysięcy Żydów mieszka obecnie w Stanach Zjednoczonych, tworząc tam dość liczne diaspory. Również Polacy tworzą na świecie liczne diaspory. Skupiska te nazywane są Poloniami. Największe z nich znajdują się przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Litwie, Francji, Białorusi, Rosji, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Czechach oraz Danii. Polacy emigrują głównie z powodów ekonomicznych i w celach zarobkowych. Badania pokazują, że na obczyźnie żyje ponad dwadzieścia milionów Polaków.    

Do najliczniejszych diaspor na całym świecie należą Polacy, Włosi, Rosjanie, Chińczycy oraz Ukraińcy. Swego rodzaju diaspory tworzą także Cyganie, Ormianie, Albańczycy oraz Portugalczycy. Miejsca, do których przybywają emigranci to Stany Zjednoczone (zarówno Ameryka Północna, jak i Ameryka Południowa). Bycie w diasporze dla emigrantów jest rzeczą niezwykle ważną. Dzięki niej możliwe jest podtrzymywanie tradycji, języka i kultury rodzimej.

Ważne jest to szczególnie w rodzinach, kiedy podtrzymywaniem tradycji ma zająć się młodsze pokolenie. Diaspora zapewnia tego rodzaju możliwości, łącznie z praktykowaniem świąt religijnych.