Ewangelicyzm - ogólna charakterystyka religii. Geneza, historia, zasady wiary ewangelicyzmu

Ewangelicyzm to określenie najwcześniejszych nurtów protestanckich, które powstały w wyniku reformatorskiej działalności Marcina Lutra i Jana Kalwina – luteranów, kalwinistów i metodystów (tych ostatnich dołączono do tego grona kilkanaście lat temu).

Nazwa nadana wymienionym powyżej odłamom chrześcijaństwa uwypukla ich bardzo głębokie zakorzenienie w Piśmie Świętym, szczególnie w Ewangelii. Już w 1653 r. zostało to dobitnie potwierdzone, kiedy utworzono Corpus Evangelicorum, czyli ciało reprezentujące protestantów Rzeszy Niemieckiej w parlamencie cesarskim (wcześniej nazywało się ono Corpus Catholicorum. W Polsce do grona Kościołów Ewangelickich zaliczane są: Kościół Ewangelicko–Augsburski (luteranizm), Kościół Ewangelicko–Reformowany (kalwinizm) oraz Kościół Ewangelicko–Metodystyczny (metodyzm).

Początków istnienia tych Kościołów w Polsce należy dopatrywać się w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, kiedy to na ziemiach naszego kraju panowała tolerancja religijna. Kościół Ewangelicko–Augsburski na dobre zaistniał w XX w. Jednak źródła podają, iż luteranizm sporo wyznawców miał już w XVI w. - najwięcej w Małopolsce, Wielkopolsce i na Śląsku Cieszyńskim. W 1525 r. Albrecht Hohenzollern przeprowadził sekularyzację Prus Książęcych i wprowadził luteranizm jako religię obowiązkową. Dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, gdy na jej terenach znajdowało się ok. 900 000 wyznawców luteranizmu, na dobre utworzono Kościół Ewangelicko–Augsburski w RP, który był kontynuatorem Kościoła Ewangelicko–Augsburskiego w Królestwie Polskim. W roku 2010 liczbę jego wiernych określano na ok. 90 000.

Kościół Ewangelicko–Reformowany powstał na bazie nauczania Jana Kalwina. Jego nauki do Polski dotarły już w latach 40-tych XVI stulecia. Jednakże po początkowej akceptacji tych poglądów, szybko spotkały się one z niechęcią szlachty widzącej w wyznawcach kalwinizmu widziała wroga dla własnych interesów. Po II wojnie światowej, w której Kościół Ewangelicko–Reformowany poniósł duże straty, kalwiniści spotkali się także z wielką niechęcią władz ludowych. Obecnie ich ilość w Polsce szacowana jest na ok. 4000.

Kościół Ewangelicko–Metodyczny swoimi korzeniami sięga do czasów misji anglikańskich na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego twórcą był żyjący w XVIII w. John Wesley. Natomiast w Polsce jego początki nastąpiły dopiero w okresie dwudziestolecia międzywojennego, kiedy na terenach naszego państwa zaczęła działać Misja Metodystów. Obecnie ma on tutaj ok. 4,5 tys. wyznawców. Jego doktryna stanowi natomiast ogniwo pośrednie między kalwinizmem i luteranizmem a nurtami ewangelikalnymi. Ten drugi termin (określany także mianem chrześcijaństwa ewangelikalnego) dotyczy głównie takich wspólnot jak: anabaptyści, baptyści, mennonici, zielonoświątkowcy, część adwentystów, anglikanów oraz kongregacjonalistów. Ich doktryna polega nie tylko na pokładaniu wielkiego autorytetu w Ewangelii, ale także na uznaniu nieomylności całego Pisma Świętego. W ich wspólnotach chrzest często udzielany jest dopiero wtedy, gdy człowiek sam może wyznać swoją wiarę. Wspólnoty ewangelikalne są także bardzo negatywnie nastawione do wszelkiego rodzaju ruchów liberalnych w Kościele.