Historia praw człowieka - omów temat

Prawa człowieka można zdefiniować na kilka sposobów, między innymi jako pewien zbiór praw o charakterze moralnym i wolności przypisany każdej jednostce, bez względu na to jakiego jest wyznania, koloru skóry, narodowości, płci czy jakie poglądy polityczne reprezentuje itp. Prawa człowieka zakładają poszanowanie podstawowych wartości: życia, wolności, swobody czy godności. 

Nie da się historii praw człowieka oddzielić od dziejów systemów władzy państwowej czy uwarunkowań ekonomicznych i społecznych, które bezpośrednio wpływały na kształt życia ludzkiego i przyznawanie człowiekowi bądź nie przyznawanie określonych praw i wolności. Sama idea praw człowieka narodziła się już w starożytności, w kilku środowiskach. Pewne jej elementy odnajdujemy w poglądach filozoficznych stoików i sofistów, którzy uważali, iż ludzie są wolni i równi oraz że prawa naturalne mają prymat nad tymi ustanawianymi przez władzę świecką. Ważnym krokiem w rozpowszechnieniu praw człowieka był rozwój etyki judeochrześcijańskiej. 

Zarówno dekalog, jak i nauki Jezusa z Nazaretu przepełnione były ideami równości, wolności, sprawiedliwości, poszanowania praw bliźnich i pokoju. Kontynuacją tego nauczania były m.in. myśli średniowiecznych filozofów chrześcijańskich, a w szczególności św. Tomasza z Akwinu, który głosił, iż prawa wynikają z natury człowieka, nie zaś z woli władców. 

Rozwój praw człowieka wiąże się również bezpośrednio z procesem ograniczania kompetencji władzy królewskiej. Pierwszym dokumentem o mocy prawnej, który zawężał uprawnienia władcy na rzecz liczniejszych grup była wydana w 1215 roku przez Jana bez Ziemi Magna Charta Libertatum. 

Kolejne epoki znacznie poszerzały zakres pojęcia praw człowieka. Jednak dopiero w dobie oświecenia prawa człowieka zostały wpisane do najważniejszych aktów prawnych niektórych państw. W 1776 roku ogłoszono Deklarację Niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, a trzynaście lat później (w 1789 roku) we Francji powstała Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (której główne postulaty rozpropagowała Wielka Rewolucja Francuska). Oba akty nawoływały do równości, wolności, braterstwa oraz poszanowania godności człowieka oraz znacznie przyczyniły się do umocnienia się przekonania, iż prawa człowieka są niezbywalne i przyrodzone każdej jednostce. Wiek XIX i XX to już okres krystalizowania się wyraźnych postulatów zniwelowania nierówności społecznych, politycznych, płciowych, majątkowych czy rasowych. Całe społeczeństwa nabierały świadomości jak ważna jest walka o przestrzeganie praw człowieka, szczególnie w obliczu nasilania się takich zjawisk jak dyskryminacja mniejszości narodowych i rasowych, niewolnictwo czy ludobójstwo. Po doświadczeniu I wojny światowej zaczęto dążyć do stworzenia międzynarodowego systemu, który byłby w stanie zapewnić przestrzeganie praw człowieka w stosunkowo największej ilości państw. 

Dodatkowym, bardzo mocnym impulsem do uprawomocnienia praw człowieka były wydarzenia II wojny światowej, w której w bestialski sposób pogwałcono wolność, godność i równość człowieka. Już 26 czerwca 1945 roku podpisano Kartę Narodów Zjednoczonych, w której podniesiono kwestię praw podstawowych. Trzy lata później, 10 grudnia 1948 roku, powstał najważniejszy akt dotyczący i regulujący kwestię praw człowieka – Powszechna Deklaracja Praw Człowieka. Państwa ONZ zobowiązały się do przestrzegania praw, o których mowa w Deklaracji. Dopełnieniem było wydanie w 1966 roku kolejnych ważnych dokumentów: 

Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych, w których poklasyfikowano typy praw. Na tych trzech aktach bazują praktycznie wszystkie nowe regulacje dotyczące praw człowieka.