System kanclerski - cechy, charakterystyka, przykłady

System kanclerski jest jedną z formą rządów występującą w świecie demokratycznym To odmiana systemu parlamentarno-gabinetowego.

W systemie kanclerskim szef rządu nazywany jest kanclerzem. Na jego wniosek prezydent powołuje rząd. Premier jest politycznie odpowiedzialny w swoich działaniach przed parlamentem. Jest głównym zwierzchnikiem władzy wykonawczej oraz kierownikiem i przełożonym rządu. Jest on także głównym kreatorem polityki kraju.

Kanclerz może wystąpić do parlamentu z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania w sytuacji, gdy chce sprawdzić, jakie jest poparcie. Nieuchwalenie takiego wniosku nie kwalifikuje go jednak do dymisji. Do dymisji kanclerza oraz jego rządu doprowadzić może tylko konstruktywne wotum nieufności. W systemie kanclerskim zróżnicowane jest kryterium odpowiedzialności kanclerza oraz członków jego rządu. Kanclerz ponosi odpowiedzialność polityczną przed parlamentem, zaś ministrowie tylko przed nim.

System kanclerski aktualnie występuje w Niemczech. Parlament tam jest jednoizbowy. Obok Bundestagu istnieje też organ zwany Radą Związkową składający się z przedstawicieli rządów krajowych (Niemcy podzielone są bowiem na mniejsze jednostki terytorialne zwane landami). Członkowie Rady Związkowej są związany instrukcjami głosowania według poleceń rządów landów.

Głową państwa formalnie jest prezydent. To on przedstawia kandydaturę kanclerza wybranego w głosowaniu większościowym przez parlament. Do kompetencji prezydenta należy także poprzedzone wnioskiem kanclerza mianowanie oraz odwoływanie ministrów

Nie należy błędnie przyporządkowywać systemu kanclerskiego do Austrii, mimo że występuje tam także urząd kanclerza.