Prawo - Czynności prawne - rodzaje, przykłady, definicja

Czynność prawna to każde działanie człowieka zależne od jego woli (tzw. oświadczenie woli), które prowadzi do powstania, zaniku lub zmiany stosunku prawnego – czyli działanie z intencją powstania zamierzonych skutków prawnych.

Zdolność od wykonywania czynności prawnych jest wartością stopniowalną i zależną głównie od wieku danej osoby. Wyróżnia się pełną zdolność do czynności prawnych (mają ją osoby fizyczne pełnoletnie i wszystkie osoby prawne), ograniczoną zdolność do czynności prawnych (osoby powyżej 13 roku życia, które nie osiągnęły jeszcze pełnoletniości, a także osoby częściowo ubezwłasnowolnione) i ubezwłasnowolnienie – charakterystyczne dla osób poniżej 13 roku życia oraz osób całkowicie ubezwłasnowolnionych na mocy procedury prawnej.

Jeśli chodzi o budowę czynności prawnych, to składają się one z 3 głównych elementów. Po pierwsze, są to tzw. elementy przedmiotowo istotne, czyli elementy określające typ danej czynności prawnej i wynikające z niej skutki. Po drugie, są to elementy przedmiotowo nieistotne, które powinny znaleźć się w treści czynności prawnej, ale ich brak nie wpływa na ważność danej czynności. Trzecim elementem czynności prawnej są elementy dodatkowe, istotne podmiotowo. Są to elementy, które same z siebie nie są ważne dla istoty danej czynności prawnej, ale w związku z wolą stron biorących udział w danej czynności, ich siła została wzmocniona. Przykładem takiego elementu jest podanie terminu zapłaty za np. wynajem.

W literaturze przedmiotu i praktyce prawnej spotyka się bardzo wiele rodzajów czynności prawnych. Poniżej wymieniono tylko dwa wybrane z nich.

Po pierwsze, możemy wyróżnić podział czynności prawnych ze względu na aktywność zaangażowanych stron: wyróżniamy wtedy czynności jednostronne i wielostronne. Przykładem czynności jednostronnej jest np. napisanie testamentu. Natomiast przykładem czynności wielostronnej jest np. umowa najmu (konieczna jest tutaj aktywność przynajmniej dwóch różnych stron).

Inny podział czynności prawnych koncentruje się na konieczności (lub jej braku) indywidualnego zwrócenia się do innych osób dla ważności danej czynności prawnej. Wyróżnia się czynności niewymagające złożenia oświadczenia woli innej osoby (np. własnoręcznie napisany testament) oraz czynności wymagające złożenia oświadczenia woli osoby, której dotyczą (co jest potwierdzane np. jej podpisem).