Demokracja pośrednia i bezpośrednia - różnice i podobieństwa. Opracowanie

Demokracja, jako rządy ludu, powstając w starożytnej Grecji w VI wieku p.n.e., polegała na bezpośrednim sprawowaniu władzy przez obywateli Aten (mężczyzn powyżej 20 roku życia). Obywatele spotykali się na Zgromadzeniu (Eklezja) i podejmowali tam wszystkie istotne dla polis decyzje oraz wybierali urzędników. Bezpośrednie sprawowanie władzy przez obywateli było jednak możliwe przy ograniczonej liczbie ludzi zamieszkującej określone terytorium. Współcześnie, w dużych krajach posiadających wiele milionów obywateli, działanie demokracji bezpośredniej na kształt ateński jest raczej niemożliwe, władza sprawowana jest w nich w sposób pośredni – za pomocą wybieranych przez obywateli przedstawicieli. Która z demokracji – pośrednia czy bezpośrednia – jest lepszym i sprawniej funkcjonującym ustrojem?

Demokracja pośrednia – przedstawicielska, jest ustrojem w którym obywatele raz na jakiś czas wybierają osoby sprawujące rządy w ich imieniu. Osoby te pozostają pod kontrolą społeczeństwa, zwykle zdarza się jednak, że konsekwencją źle sprawowanych rządów jest jedynie niewybranie danego kandydata w przyszłych wyborach. Obywatele powierzają swoje sprawy w ręce przedstawicieli, nie ma jednak pewności, że przedstawiciele będą realizować postulaty swoich wyborców. Z drugiej jednak strony władza przekazywana jest legalnie w ręce osób, które chcą się nią zajmować i niejednokrotnie mają pewne przygotowanie w tym kierunku – przeciętni obywatele mogą więc skupić się na własnych sprawach, czasem tylko głosując lub narzekając na pomyłki władzy.

W demokracji bezpośredniej, głównie poprzez mechanizm referendum, znana jest opinia społeczeństwa dotycząca aktualnych problemów i to głosowanie obywateli powoduje podjęcie określonej decyzji. Często przeprowadzane referendum jest sposobem na częste poznawanie opinii społecznej, które w demokracji pośredniej, następuje dopiero podczas kolejnych wyborów. Ważne jest także, że duża liczba uczestników referendów jest odporna na naciski różnych grup np. lobbingowych, które w istotnym stopniu wpływają na organy przedstawicielskie w demokracji pośredniej. Decyzje podejmowane w referendum są zwykle z korzyścią dla całości lub przynajmniej znacznej większości społeczeństwa, a nie dla grup, które posiadają środki i kontakty umożliwiające nieoficjalny wpływ na decyzje władzy. Z drugiej strony jednak, decyzje podejmowane przez ogół obywateli nie we wszystkich sytuacjach stanowią najlepsze wyjście. W pewnych wypadkach specjalistyczna wiedza i rozeznanie może być znacznie ważniejsze niż masowe poparcie społeczeństwa.

Podsumowując należy zaznaczyć, że w obu systemach poszczególna jednostka ma wpływ na rządy, jest on jednak mniejszy w demokracji pośredniej, a większy w bezpośredniej. Co więcej, zwykle jest tak, że demokracja bezpośrednia pozwala na pozbycie się pewnych istotnych wad demokracji pośredniej i wydaje się właściwym zwiększanie roli obywateli i umożliwianie im częstszego wpływania na państwo (poprzez referenda, inicjatywę ludową itp.).