Traktat Amsterdamski - postanowienia, znaczenie, cele

Traktat Amsterdamski (ang. Amsterdam Treat) jest aktem prawa pierwotnego Unii Europejskiej podpisany 2 października 1997 r. w Amsterdamie, w Holandii. Wszedł w życie 1 maja 1999 r. Z założenia traktat miał dostosować inne akty prawne w obliczu zbliżającego się poszerzenia Unii. Mimo daleko idących wniosków i założeń traktat amsterdamski nie doczekał się pełnej realizacji, dopiero jego następca – Traktat Nicejski dopełnił wszystkich niezbędnych formalności, jakie zakładał traktat amsterdamski. 

Najważniejszymi postanowieniami traktatu było wprowadzenie sankcji dla państwa, które gotowe było naruszyć zasady demokracji. Wzmocniono proces współpracy państwowej, wzmocniono pozycję Parlamentu Europejskiego, mógł on blokować niektóre propozycje legislacyjne różnych komisji.

Wzmocniono prerogatywy Trybunału Sprawiedliwości i utworzono nowy urząd – Wysoki Przedstawiciel Unii Europejskiej ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Zrestrukturyzowano prawo zatrudnienia, utworzono tzw. komitet ds. zatrudnienia. Uproszczono ogólne zasady traktatów założycielskich.  

Traktat Amsterdamski był kolejną próbą zmiany i reformy całej wspólnoty, mimo iż nie uzyskał aprobaty, to był zalążkiem do późniejszych zmian. Przede wszystkim dążył do zmiany prawa wspólnotowego. Traktat przyczynił się do nieznacznego wzmocnienia polityki zagranicznej i bezpieczeństwa całej wspólnoty. 

W rzeczywistości umocnił jedynie pozycję przewodniczącego Komisji Europejskiej, dzięki temu, że wzmocniony został ogólnie Parlament Europejski. W parlamencie wprowadzono  700 miejsc, co stanowiło pewne ograniczenie i zmniejszenie liczby miejsc. Z historycznego punktu widzenia traktat amsterdamski okazał się słaby i nietrwały, nie wniósł niczego nowego, ale otworzył ścieżkę do kolejnych traktatów, które stopniowo i powoli zaczęły realizować pierwotne postulaty Traktatu Amsterdamskiego. Istotnym elementem było zwiększenie praw obywateli Unii, dzięki traktatowi amsterdamskiemu udało się wprowadzić ochronę obywateli i zasadę równości traktowania bez względu na religię, płeć, rasę i narodowość.