Polska i Białoruś - Stosunki polsko-białoruskie - opracowanie i opis

Polska sąsiaduje z Białorusią od strony zachodniej – granica wynosi 418 km. Wspólne dla obu krajów jest położenie w Europie  Środkowej (Środkowo-Wschodniej), a w związku z tym historyczne, wieloletnie uzależnienie od Rosji (w XX wieku od Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich). Warto zaznaczyć jednak, że o ile Polska była krajem satelickim ZSRR, o tyle Białoruś stanowiła jedną z republik związkowych Kraju Rad. W dwudziestoleciu międzywojennym (także wcześniej) obszar dzisiejszej Białorusi wchodził w skład II Rzeczpospolitej – na Białorusi zamieszkuje współcześnie ponad 400 tysięcy Polaków.

Po uzyskaniu przez Białoruś niepodległości w 1991 r. Polska była jednym z pierwszych krajów, które uznały jej nowy status prawny. Stosunki między oboma państwami zostały potwierdzone w 1992 r.

Olbrzymi wpływ na obecne stosunki polsko-białoruskie ma kwestia istnienia dużej, wspomnianej już, mniejszości polskiej – ponad 0,4 miliona Polaków. Władze polskie i przedstawiciele mniejszości dążą do tego, by móc pielęgnować swą narodowość, zwyczaje, uczyć dzieci o Polsce i w języku polskim; zapewnienie spokojnego rozwoju mniejszości narodowych mieszkających na jego terenie jest obowiązkiem demokratycznego kraju. Władze białoruskie natomiast starają się ukrócić wpływy i możliwości działania polskiej mniejszości. Dowodem na negatywny stosunek władz Białorusi do polskiej mniejszości jest kwestia władz Związku Polaków na Białorusi – władze Białorusi uznają inne władze Związku niż Polska, istnieją więc faktycznie dwa Związki, działające (lub tylko oficjalnie działające) na rzecz polskiej mniejszości. Kwestia władz Związku Polaków na Białorusi wywołała wojnę dyplomatyczną między Polską i Białorusią w 2005 r. – oba kraje wycofywały wówczas swoich dyplomatów.

Inną kwestią wpływającą na stosunki polsko-białoruskie, która zresztą nierozerwalnie wiąże się ze stosunkiem władz Białorusi do Związku Polaków, jest rozszerzanie się władzy prezydenckiej Aleksandra Łukaszenki i często spotykane na Białorusi łamanie praw człowieka, m.in. prawa wolności mediów i stowarzyszania się. Niepokój w Polsce (także w całej UE) wzbudziło referendum z 2004 r., w którym prezydent Łukaszenka uzyskał zgodę na zniesienie ograniczeń w liczbie kadencji. Polska jako członek Unii Europejskiej uczestniczy w unijnej polityce dezaprobaty i restrykcji wobec Białorusi, z drugiej jednak strony – wraz z Unią kusi Białoruś zaletami wejścia na ścieżkę demokracji.