Nikaragua - wojna domowa w Nikaragui - opracowanie

Od lat 30-tych aż do 1979 roku rządy w Nikaragui sprawowała rodzina Somozów. Pierwszy z dyktatorów, Anastasio Somoza Garcia, objął władzę w wyniku zamachu stanu zorganizowanego w grudniu 1936 roku. Rok później doszło do sfałszowania wyborów, dzięki czemu utrzymał swoje panowanie. 

Somoza znany był przede wszystkim jako pogromca ruchu narodowo-emancypacyjnego dowodzonego przez Augusta Cezara Sandino, który występował przeciwko dominacji amerykańskiej w Nikaragui. Zamordowanie przywódcy powstańców (1934) przyczyniło się do powstania legendy tego bohatera narodowego. Będą do niej odwoływali się późniejsi działacze. Wieloletnie panowanie Anastasia Somozy przyniosło przede wszystkim wyeliminowanie opozycji z życia politycznego, cofnięcie swobód obywatelskich, nielegalne przejęcie zarządu nad głównymi sektorami gospodarki przez rodzinę dyktatora, a także skupienie w jego ręku znacznych terenów państwa – Somozowie wykupili niemal 25% ziemi w Nikaragui. 

W 1956 roku dotychczasowa głowa państwa została zamordowana, wówczas władza przeszła kolejno w ręce jego synów Luisa i Anastasia. Z biegiem lat wyłaniała się coraz silniejsza opozycja. Jej trzon stanowił powstały w 1961 roku lewicowy Front Wyzwolenia Narodowego im. A. Sandino (FSLN), którego zwolenników nazywano sandinistami. Oprócz walki z dyktaturą przyjął za cel również niwelowanie wpływów Stanów Zjednoczonych na terenie kraju. Poparcia dla FSLN udzielał przywódca Kuby, Fidel Castro, a pośrednio także ZSRR. Gdy w 1977 roku, na skutek cofnięcia pomocy Stanów Zjednoczonych dla dyktatury Somozy, zmieniła się sytuacja polityczna do działania przystąpiły organizacje opozycyjne. Rok później Sandiniści zarządzili strajk generalny, a wkrótce podjęli się walki zbrojnej z oddziałami rządowymi. W 1979 roku ich działania zostały zwieńczone sukcesem – udało się zdobyć stolicę Nikaragui, Managui i zmusić Somozę do ucieczki z kraju. 

Teraz władzę dyktatorską przejęli sandiniści, a prezydentem został Daniel Ortega. Równie szybko ujawniły się siły zwalczające nowy reżim. W Hondurasie utworzono specjalne oddziały partyzanckie o nazwie Contras do walki z dyktaturą prokomunistyczną, którym pomocy udzielały m.in. Stany Zjednoczone. Raz po raz dochodziło do zbrojnych starć walczących stron. Wojna domowa pochłaniała coraz więcej ofiar, szacuje się, iż konflikt ten pochłonął ok. 40 tysięcy osób. 

W 1984 roku nowym prezydentem został D. Ortega Saavedra, który trzy lata później postanowił negocjować z grupami contras. Ostatecznie w 1989 roku doszło do zawieszenia broni i decyzji o przeprowadzeniu wolnych wyborów. Doszło do nich rok później, a wtedy zwycięstwo parlamentarne przypadło Narodowemu Związkowi Opozycyjnemu (UNO), natomiast wybory prezydenckie wygrała przedstawicielka tej partii, Violetta Chamorro. W kraju dokonała się demokratyzacja rządów. Sytuacja powoli stabilizowała się, kraj odbudowywano m.in. dzięki wsparciu finansowemu z zagranicy. Partyzanckie jednostki sandinistów były aktywne jeszcze do 1994 roku, kiedy to broń złożył ostatni większy oddział.