Wojciech Jaruzelski - sylwetka generała i I sekretarza PZPR. Charakterystyka

Wojciech Jaruzelski urodził się 6 lipca 1923 roku w Kurowie. Po wybuchu drugiej wojny światowej wraz z rodziną przeniósł się na Litwę, skąd został zesłany na Syberię, gdzie pracował przy wyrębie lasu. Bezskutecznie próbował dostać się do armii Andersa i po ukończeniu szkoły oficerskiej w Riazaniu, został dowódcą plutonu zwiadu w 2. Dywizji Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego. Po zakończeniu wojny był agentem Informacji Wojskowej o pseudonimie „Wolski”. W 1962 roku został wiceministrem obrony narodowej. Od 1964 roku był członkiem Komitetu Centralnego PZPR. W 1981 roku wybrano go I sekretarzem KC PZPR, a wcześniej także premierem. Obejmując to stanowisko zachował jednocześnie fotel ministra obrony.

W momencie, w którym Jaruzelski dochodził do władzy, Polska była sparaliżowana za sprawą bardzo dużej liczby masowych strajków. NSZZ „Solidarność”, a Lechem Wałęsą na czele zyskało już do tego momentu ogromne poparcie, a władza traciła resztki swego autorytetu i społecznego zaufania. Składało się na to wiele czynników, między innymi ogromne zadłużenie kraju i niepowodzenia, głównie w sferze gospodarczej, poprzednich ekip rządzących. Gen. Jaruzelski wezwał do zawieszenia strajków, by zyskać 90 spokojnych dni na uporządkowanie spraw państwa. Spotkał się też Lechem Wałęsą, jednak mimo pewnych porozumień, sytuacji w kraju nie udawało się ustabilizować, wybuchały kolejne strajki i protesty. Wielu wpływowych opozycjonistów domagało się wyjścia z Układu Warszawskiego, władza zaś przekonana była o niemożliwości takiego działania. Panował bałagan i brak porozumienia. W październiku Jaruzelskiego wybrano I sekretarzem KC PZPR. Zachował przy tym poprzednie stanowiska, dzięki czemu skupił w swych rękach dużą władzę. Kolejne działania i spotkania (21 październik i 4 listopad) trójstronne z Wałęsą i kardynałem J. Glempem nie pomogły przełamać impasu. W kolejnych dniach prowadzono już przygotowania do wprowadzenia w Polsce stanu wyjątkowego. 12 grudnia Jaruzelski powołał Wojskową Radę Ocalenia Narodowego, a 13 grudnia wprowadzono stan wojenny. Aresztowanych i internowanych zostało natychmiast wiele tysięcy osób, zdelegalizowano „Solidarność”. Strajki, które wybuchły, zostały szybko, a często i krwawo stłumione.

Stan wojenny trwał do lipca 1983 roku. Już w czasie jego trwania Jaruzelski zapowiadał daleko idące reformy. Powołano specjalne komisje i ekspertów. Były one jednak skazane na niepowodzenie, jeszcze zanim weszły w życie. Już w 1982 roku sejm uchwalił 9 ustaw ekonomicznych, których widocznych efektów nie było. Dochód narodowy spadł w ciągu dwóch lat o 25%, wzrósł nieznacznie dopiero w 1983. Gospodarka powróciła do stanu sprzed 1979 roku. Słabła też pozycja ZSRR na arenie międzynarodowej, a jego pożyczki nie pozwoliły Polsce przezwyciężyć kryzysu, tym bardziej, że dotkliwe były dla niej sankcje ze strony państw zachodnich. Rząd Jaruzelskiego musiał więc ograniczyć represje, jeżeli chciał pozbyć się tej izolacji kraju. Więzienia i obozy musiano opróżnić. Opozycja zyskiwała znowu możliwość działania.

W październiku 1985 roku odbyły się kolejne wybory do sejmu. W nowym układzie Jaruzelski przejął stanowisko przewodniczącego Rady Państwa, na czele rządu zaś stanął Zbigniew Messner.