Rządy Bismarcka - opracowanie

Otto von Bismarck otrzymał stanowisko premiera w roku 1862. Wybór padł na niego, bowiem był uważany za silnego polityka, który będzie potrafił trzymać w ryzach parlament, domagający się zbyt wielu (z punktu widzenia władcy) praw. Zanim jeszcze został premierem zapowiedział, że za cel stawia sobie wykorzystanie pierwszego lepszego konfliktu do sprowokowania wojny z Austrią oraz likwidację Związku Niemieckiego. Oba te działania miały w efekcie pozwolić na zjednoczenie Niemiec pod przewodnictwem Prus. Politycy europejscy z niedowierzeniem i sceptyzmem podchodzili do jego deklaracji, bowiem nie byli przyzwyczajeni, aby plany - i to dalekosiężne - były tak łatwo wyjawiane. Jak się jednak okazało nie była to jedynie retoryka: Bismarck doprowadził zarówno do wojny a Austrią, jak i Francją.

W roku 1866 pokonał Austrię, nie narzucając jej jednak ciężkich warunków pokojowych, bowiem jako wytrawny polityk zdawał sobie sprawę, że zarówno Prusy, jak i Austria mogą mieć w przyszłości wspólne interesy. W roku 1870 udało mu się doprowadzić do konfliktu z Francją i tak pokierować taktycznie sprawą (kwestia depeszy emskiej), że to Francja wypowiedziała Prusom wojnę, a nie odwrotnie. Sprawił również, że za Francją nie stanęło żadne mocarstwo. Osiągnął zamierzony cel -  udało mu się doprowadzić do zjednoczenia Niemiec, a w roku 1871 uzyskał stanowisko kanclerza, nowo powstałego Cesarstwa Niemieckiego (II Rzeszy).

Otto von Bismarck znany był z konsekwencji. W historii Polski zapisał się negatywnie już w roku 1863,  z jego to inicjatywy bowiem podpisano konwencję Alvenslebena, na mocy którego to układu Prusy zobowiązywały się wesprzeć Rosję w tłumieniu powstania polskiego. Bismarck posunął się znacznie dalej - nie wahał się dać ostrzeżenie ambasadorowi angielskiemu w Berlinie przed ewentualnym udzieleniem poparcia powstańcom.

W polityce wewnętrznej osoba kanclerza łączy się z pojęciem zwanym Kulturkampf  (czyli walka o kulturę), w praktyce oznaczającym podporządkowanie kościoła katolickiego - odsunięcie duchownych od nadzoru nad szkolnictwem oraz wprowadzenie ślubów cywilnych, co było regulowane mocą ustaw z lat 1873-1875. Bismarck nie był religijnym fanatykiem, a ustawy miały ścisły cel polityczny. Katolicy w Niemczech byli mniejszością, posiadali jednak znaczenie w południowych Niemczech, zatem na terenach, które do niedawna znajdowały się pod wpływem austriackim. Z tego względu wciąż było im bliżej do Austrii, a na to kanclerz nie mógł sobie pozwolić. Zjednoczenie Niemiec pod przewodnictwem Prus, dopiero co się dokonało. Bismarck chciał utworzyć państwo silne i pozbawione wyraźnej różnorodności. Ustawy wywołały ostrą reakcję papiestwa, sprzeciw duchowieństwa, jak również krytykę parlamentarną ze strony Centrum (partia o dużym poparciu zwłaszcza w Bawarii). Na ziemiach polskich Kulturkampf przybrał charakter walki narodowościowej, gdyż tu dominowali katolicy (Śląsk, Wielkopolska, Pomorze).

W polityce zewnętrznej Bismarck dążył do izolacji Francji oraz odbudowy Świętego Przymierza w nowej formie. W roku 1872 w Berlinie odbył się zjazd Niemiec, Austro-Węgier i Rosji. W zamyśle kanclerza państwa te miały stworzyć sojusz Trzech Cesarzy. Plan się nie powiódł, ze względu na konflikt interesów Austro-Węgier i Rosji. W roku 1879 zawiązano Dwuprzymierze, zatem sojusz Niemiec i Austro-Węgier, rozszerzony w roku 1882 o Włochy (Trójprzymierze). Sojusz został skierowany przeciwko Rosji, co było zupełnie sprzeczne z polityką kanclerza. W roku 1890 Bismarck został odwołany ze stanowiska. W roku 1892 został zawarty sojusz francusko-rosyjski, do którego dołączyła następnie Anglia (angielsko-francuski układ, czyli entente cordiale, został zawarty w roku 1904, a angielsko-rosyjski w 1907 roku, zatem Trójporozumienie, zwane Ententą, zaczęło funkcjonować w roku 1907). Spełniło się to, czego Bismarck najbardziej się obawiał. Zmarł w roku 1898, był zatem świadkiem jak misternie stworzona przez niego konstrukcja zaczyna się rozpadać.

W rządach Bismarcka należy docenić konsekwencję działania. Jeszcze zanim został kanclerzem Cesarstwa Niemieckiego, doprowadził do zjednoczenia państewek niemieckich pod berłem Prus. W polityce wewnętrznej prowadził politykę bezkompromisową. Nieprzypadkowo otrzymał przydomek Żelazny Kanclerz. Polityka zewnętrzna za główny cel stawiała izolację Francji. Na tym polu Bismarck poniósł zupełną porażkę. W momencie wojny z Francją, w 1870 roku, udało mu się sprawić, aby przystąpiła do niej osamotniona, nie udało się jednak utrzymać tego stanu rzeczy i odseparować jej od możliwości decydowania o sprawach europejskich.