Zofia Kossak-Szczucka „Pożoga” - Motyw rusyfikacji w „Pożodze” Kossak-Szczuckiej. Opracowanie

„Pożoga” Zofii Kossak-Szczuckiej to powieść autobiograficzna opowiadająca o wydarzeniach rozgrywających się na Wołyniu w latach 1917-1919. Dochodzi tam do konfliktów narodowościowych między Polakami, Ukraińcami i Rosjanami. Bolszewicy w swojej ekspansji na zachód zapragnęli włączyć te ziemie w terytoria własnego państwa. Ich propaganda mierzyła w Polaków, buntując przeciw nim mieszkańców Wołynia.

Celem rusyfikacji było wyrugowanie polskości z tych ziem. Ludzie zakorzenieni w tym miejscu, połączeni z nim specjalną więzią, byli mordowani i wyrzucani ze swoich domostw. Nie było to postępowanie podobne do zabiegów opisanych przez Żeromskiego w „Syzyfowych pracach”. Była to praktyka iście wojenna, mająca na celu jak najszybsze pozbycie się Polaków. Prześladowania ze strony bolszewików doznała na własnej skórze autorka. Ukrywała się ona jako szwaczka, by nie zwracać na siebie uwagi ludzi wrogo nastawionych do ziemiaństwa i mieszkańców Rzeczypospolitej.

W ogniu przemocy, ale też ze względu na prywatną korzyść, wielu ludzi zupełnie zmienia przyświecające im idee. Przykładem niech będą Wołk i Małańczuk, będący jak chorągiewki na wietrze, zmieniający swoje poglądy zależnie od zaistniałej sytuacji. Działania antypolskie dotyczyły jednak głównie niższych warstw społecznych. Rozbudzano nienawiść u chłopów, którzy pragnęli poprawić swoją sytuację życiową i wejść w posiadanie dóbr. Kiedy w maju 1917 r. wystąpił naczelnik Własow, zaczęło się jeszcze skuteczniej podburzanie do buntu. W „Pożodze” zostały opisane działania, mające na celu nie tyle zlikwidowanie przejawów polskości i zrusyfikowanie mieszkańców Rzeczypospolitej, co – całkowitą ich likwidację.

Autorka na własnym przykładzie zauważa, że jedyną metodą oporu przeciw destrukcyjnej działalności bolszewików jest wierność podstawowym wartościom takim jak dobro i odwaga. Świat ich pozbawiony staje się zdegenerowany i obdarty z wyższych idei. Dla autorki człowiek nie posiadający jakiegoś wyższego celu swojego istnienia staje się tylko bytem biologicznym, podatnym na cudze działania.

Rusyfikacja w „Pożodze” Zofii Kossak-Szczuckiej została przedstawiona jako proces oparty na przemocy i brutalności. Autorka zawarła jednak w swoim utworze pewne pozytywne przesłanie – nawet w najcięższych warunkach człowiek jest w stanie obronić swoją godność i zachować się zgodnie z honorem i wyznawanymi zasadami.