Jan Kochanowski - „Treny” - „Tren XIII” - interpretacja i analiza trenu

W „Trenie XIII” podmiot liryczny opłakujący swoją maleńką córeczkę, ostatecznie zdaje sobie sprawę z tego, że nic nie jest już w stanie przywrócić jej życia. We wcześniejszych utworach tego cyklu pojawiała się jeszcze nadzieja, być może rozbudzana jasnym obrazem Urszuli. W tym wierszu poetę ogarnia coraz większa rezygnacja, której początki sygnalizuje „Tren XII”.

Utwór rozpoczyna się apostrofą do zmarłej córki: „Moja wdzięczna Orszulo, bodaj ty mnie była/ Albo nie umierała lub się nie rodziła (...)”. Słowa te doskonale oddają dramat przeżywany przez podmiot liryczny. Tęsknota i cierpienie wkładają w jego usta formułę, która wyraźnie sugeruje, że lepiej byłoby, gdyby dziewczynka nigdy się nie narodziła. Na pewno mamy w pamięci obraz Urszuli z wcześniejszych trenów, gdzie przedstawiona została jako wspaniała i utalentowana dziewczynka. Cierpienie po jej utracie jest tak silne, że poeta wolałby nigdy jej nie oglądać; przynajmniej nie miałby świadomości ogromu swojej straty.

Następnie pojawia się porównanie dziewczynki do łudzącego snu. Zapewne ojciec snuł plany na jej przyszłość, wiązał z nią wielkie nadzieje. Wszystko zostało jednak przerwane przez niesprawiedliwą śmierć. Podmiot...