Ignacy Krasicki „Monachomachia” - poemat heroikomiczny - stylistyka utworu

„Monachomachia” Ignacego Krasickiego, czyli utwór o wojnie mnichów jest poematem heroikomicznym. Badacze literatury początków tego gatunku doszukują się w starożytności, wskazując na „Batrachomyomachię” – dzieło o walce myszy z żabami. Jego budowa wzorowana była na „Iliadzie” i „Odysei”, a wymowa była zupełnie przeciwna – zamiast chwalić, miała ośmieszać.

Utwór Ignacego Krasickiego także został napisany podniosłym stylem. Poeta używał oktaw o układzie rymów abababcc, w skład których wchodziły jedenastosylabowe wersy ze średniówką po piątej zgłosce. Jednak jego treść daleka jest od tego, co można zobaczyć w dziełach będących eposami. Przedstawione postaci nie są bohaterskie, stanowią raczej egzemplifikację wielorakich przywar. Pojawiają się byty nadprzyrodzone (Jędza Niezgody), ale są one dalekie od wizerunków greckich bogów przedstawionych w „Iliadzie”. Rozpoczynająca dzieło apostrofa nie jest skierowana do jakiejkolwiek wyższej idei, ale do czytelnika. Przedstawiony w „Monachomachii” świat pełen jest wynaturzeń i komizmu, które obrazują przedstawieni mnisi.

Język dzieła daleki jest od tego znanego z realizacji gatunku eposu. Podniosłe opisy przeplatają się z tymi, które podejmują tematykę błahą i zabawną. Pojawiają się liczne wyrazy potoczne, a także różnorodne wtrącenia i dygresje. Spośród środków stylistycznych dominują epitety – głównie te opisujące kolejne przywary. Pojawiają się także porównania, ale głównie zabawne (np. do „brykającego rumaka”). Bardzo dosadny jest jeden z oksymoronów użytych przez poetę – „święci próżniacy”.

W „Monachomachii” pojawiają się również aluzje literackie. Najbardziej widoczną jest ta, która nawiązuje do innego dzieła Krasickiego – „Hymnu do miłości Ojczyzny”. W tym poemacie heroikomicznym staje się on „Hymnem do miłości szklanki”. Jest opisem wielkiego zafascynowania alkoholem, co stanowi jedną z główną przywar przedstawionych w utworze zakonników. Sparodiowanie własnego utworu stanowi zabieg niezwykle ciekawy. Podniosła atmosfera pierwowzoru opisującego miłość do ojczyzny, zostaje zastąpiona błahą treścią, przedstawiającą zakochanie w alkoholu.

„Monachomachia” to poemat o bardzo ciekawej stylistyce. Jej najważniejszym wyznacznikiem jest zerwanie z zasadą decorum, czyli zgodności treści z formą. Pierwsza jest zabawna i żartobliwa, druga stanowi nawiązanie do najbardziej podniosłych realizacji gatunku eposu.