Jan Kochanowski „Czego chcesz od nas Panie”, Julian Tuwim „Rzecz Czarnoleska” - analiza porównawcza wierszy. Odwołania do klasycyzmu

„Czego chcesz od nas Panie” Jana Kochanowskiego to jeden z pierwszych utworów, wydanych w języku polskim. Doszło do tego w 1562 roku, hymn powstał prawdopodobnie cztery lata wcześniej. Utwór Kochanowskiego jest hymnem pochwalnym na cześć Boga, Stwórcy, żarliwym wyznaniem wiary chrześcijańskiej. Poeta skorzystał z najlepszych wzorców poezji klasycznej, gdzie hymny układano na cześć bóstw, najważniejszych wydarzeń czy osób o wyjątkowych zasługach. Konstrukcja starożytnych hymnów polegała na zwróceniu się bezpośrednio do adresata, czyli apostrofie. W utworze wymieniano zasługi bóstwa czy bohatera, opisywano wyjątkowe dokonania, jakich był autorem. Jan Kochanowski wziął ten schemat i wypełnił nową treścią, adresatem swojego hymnu czyniąc Boga.

„Czego chcesz od nas Panie, za Twe hojne dary?
Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?”.

Hymn jest hołdem dla Stwórcy, jego niezwykłych zdolności, uznaniem najwyższego autorytetu i panowania.

„Tyś Pan wszytkiego swiata, Tyś niebo zbudował
I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował.
Tyś fundament założył nieobeszłej ziemi
I przykryłeś jej nagość zioły rozlicznemi.
Za Twoim rozkazaniem w brzegach morze stoi,
A zamierzonych granic przeskoczyć się boi”.

Wyliczając niezliczone dzieła boskie, morza, oceany, pory roku, Kochanowski zwraca się jednocześnie do Stwórcy o łaskę i opiekę. Hymn jest religijnym hołdem dla chrześcijańskiego Boga.

W nieco inny sposób do idei klasycznych odwołuje się Julian Tuwim w wierszu „Rzecz czarnoleska”, napisanym w 1929 roku. Poeta daje do zrozumienia, że poezja klasyczna jest niedoścignionym wzorcem i kanonem wszelkiej poezji. Klasycy wytworzyli reguły poetyckie, dzięki którym utwory mają szczególne znaczenie, a słowa niejako same znajdują swój sens:

„Rzecz Czarnoleska – przypływa, otacza,
Nawiedzonego niepokoi dziwem.
Słowo się z wolna w brzmieniu przeistacza,
Staje się tem prawdziwem”.

Klasyczny twórca to taki demiurg, z chaosu słów wybierający ten najwłaściwsze i budujący z nich nowe znaczenia, style, sensy. Słowo, poddane takiej „obróbce”, samo „woła, jak się nazywa” . Tuwim nie ukrywa zachwytu wobec takich funkcji poezji klasycznej, tymbardziej, że sam jest zwolennikiem tworzenia nowych znaczeń, budowania nowych światów za pomocą języka i poetyckiego kunsztu. Warto jeszcze dodać, że Tuwim za klasyka uznaje także Kochanowskiego, oddając hołd jego znakomitemu warsztatowi poetyckiemu. Stąd właśnie tytuł „Rzecz czarnoleska”, odwołanie do miejsca, gdzie żył i tworzył najznakomitszy poeta polskiego renesansu.