Bolesław Leśmian „Topielec” - interpretacja i analiza utworu

„Topielec” to wiersz zamieszczony w tomie „Łąka”, wydanym przez Bolesława Leśmiana w 1920 r. Utwór ten wpisuje się w indywidualną poetykę tego twórcy, przywołując obrazy z pogranicza światów realnego i fantastycznego.

Najpierw przyjrzyjmy się konstrukcji tego wiersza oraz pojawiającym się w nim tropom stylistycznym. Zbudowany jest stychicznie, a liczba wersów wynosi 20. W każdym z nich możemy doliczyć się trzynastu sylab, ze średniówką po siódmej. Jest to charakterystyczny dla poezji Leśmiana zabieg rytmizacji wiersza. Pojawiają się także neologizmy, takie jak np. „bezśmiech”, „niedowcielenie”. Tekst zawiera liczne epitety, porównanie („cienisty jak bór w borze”) oraz metafory („zamrocz paproci”, „topielec zieleni”). Jest to wiersz bardzo rozbudowany stylistycznie, pełen dokładnych i barwnych przedstawień.

Na łące, gdzieś na skraju lasu, leży topielec zatopiony w nurcie Kostrzewy. Nie pochłonęła go żadna fala wody, gdyż jego stan jest metaforyczny. Stracił swoje ludzkie cechy gdzieś w ogromie otaczającej go zieleni. Zapragnąwszy zwiedzić ogromny przybytek natury, wszedł on na takie tereny, gdzie zagubił tożsamość i uległ procesowi odczłowieczenia. W ten sposób poeta ukazuje nam jak silna jest więź łącząca ludzkość z naturą. Unaocznia nam łatwość, z jaką można stracić swoje przymioty człowieczeństwa i stać się częścią natury, rządzącej się swoimi prawami. Jest to zaznaczenie roli, jaką pełnią w ludzkim życiu pierwotne instynkty i popędy. Potrafią one sprowadzić na manowce egzystencji, gdzie odrębność dwóch światów nie jest wyraźnie zaznaczona.

W poezji Bolesława Leśmiana rzeczywistość często przeplata się z fantastyką. Nierealne światy „czają się” gdzieś na uboczu, pragnąc pochłonąć człowieka. W „Topielcu” poeta przywołał obraz leżącego wśród traw ciała, z którego uszła dusza. To co łączy człowieka z pierwotnością jego istnienia jest silnie niczym rzeka, mogąca pochłonąć i wyrzucić na brzeg martwym. Egzystencja w kulturze niesie ze sobą ryzyko. Instynkty mogą okazać się silniejsze i zepchnąć człowieka w głębię innej rzeczywistości.