Adam Mickiewicz „Ballady i romanse” - Ludowość w balladach Mickiewicza - opracowanie

„Ballady i romanse” to zbiór utworów wydanych przez Adama Mickiewicza w 1822 r. Data ta jest o tyle ważna, że uznaje się ją za początek polskiego romantyzmu. Cykl ten był w dużej mierze inspirowany ludowymi wyznaniami i obrzędami.

Twórczość ludowa w umysłach twórców epoki, która nastała po klasycyzmie zajmowała szczególne miejsce. Przypisywano jej autentyczność, gdyż powstawała z uczucia, a uczucie plasowało się na szczególnej pozycji w tym okresie. Dlatego chętnie sięgano do przekazywanych drogą ustną opowiadań.

Przejawem takich inspiracji może być wiara w możliwość obcowania świata realnego ze światem duchowym. Motyw ten pojawia się w „Romantyczności”, w której Karusia rozmawia z widmem ukochanego. Jest to zaprzeczenie rozumowego porządku, odejście od przyjętej wizji świata. Zjawa w pewien sposób symbolizuje wielkie uczucie. Nie wygasło ono nawet po przekroczeniu przez młodzieńca bariery dwóch światów. Wiara w duchy od lat towarzyszyła ludziom, pozwalała uporządkować świat, umieścić w nim tych, którzy odeszli, łatwiej pogodzić się ze śmiercią, a także w jakiś sposób była wyjaśnieniem dla procesów fizycznych oraz psychologicznych (np. schizofrenii). Romantyzm z jednostki komunikującej się z mieszkańcami innych światów uczynił kogoś wyjątkowego, więcej czującego i widzącego.

Ludowość w „Balladach i romansach” przejawia się także poprzez przekazywanie prostych prawd ludowych oraz stawanie przez podmiot liryczny po stronie prostych ludzi. Tak jest w „Romantyczności”, gdzie postać opowiadająca historię popiera Karusię i mieszkańców miasteczka, którzy zaczynają się modlić. Prawdę moralną odnajdziemy natomiast w „Świteziance”. Młodzieniec złamał daną obietnicę, przez co jego dusza została uwięziona. „Lilije” podejmują ten sam motyw, jednak jest on bardziej wyeksponowany. Żona zostaje ukarana, pomimo wysiłku, jaki włożyła w zamaskowanie morderstwa męża. W ten sposób manifestuje się pewien określony model postępowania. Jeśli ktoś nie wypełnia nakazów, postępuje sprzecznie z ogólnie przyjętą moralnością - spotka go za to kara.

Z ludowości wypływa także szczególny stosunek do przyrody, z jakim możemy spotkać się w „Balladach i romansach”. Mieszkańcy wsi od lat żyli w zgodzie z naturą oraz byli w jakiś sposób „wydani” na jej pastwę. Dlatego uczynili z niej siłę niemal równą Bogu, co manifestowało się w ich wierzeniach. Także w utworach Adama Mickiewicza przyroda przybiera taki wymiar. Jest świadkiem działań głównych bohaterów. Pełni przy tym także funkcję dekoracyjną, pojawiają się wspaniałe, malownicze opisy. Natura jednak nie milczy, staje się drugim bohaterem, to przez nią intrygi wypływają na światło dzienne. Potrafi także potępić okrutne uczynki, jakich dopuścili się bohaterowie (np. w „Lilijach”).

Nie ma wątpliwościom, że Adam Mickiewicz tworząc tom „Ballad i romansów” inspirował się w jakiś sposób ludową twórczością i wierzeniami. Echa tego możemy odnaleźć w wielu utworach wchodzących w skład tego cyklu.